Bazı kestane (Castanea sativa Mill.) çeşit ve genotiplerin Bursa koşullarında bitki gelişim kuvveti ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada 2014-2016 yıllarında Bursa ekolojik koşullarında yetiştiriciliği yapılan, farklı ekolojilerde seleksiyon çalışmalarıyla öne çıkan 20 yerel (Castanea sativa Mill.) ve iki hibrit (Castanea sativa x Castanea crenata) olmak üzere toplam 22 kestane çeşit/genotipin ağaç, sürgün ve tomurcuk özellikleri incelenmiştir. Kestane çeşit/genotiplerin 2014 ile 2016 yıllarında ağaç boyu, genişliği ve çapı tespit edilerek bitki gelişim durumu belirlenmiştir. 'N-2-5', 'Karamehmet', 'Firdola', 'N-7-3' çeşitlerinin uzun, 'Ersinop', 'Sarıkestane' çeşitlerinin kısa ağaç boyuna sahip olduğu saptanmıştır. 'N-2-5' 'Erfelek', 'N-23-1', 'Karamehmet', 'Firdola' çeşit/genotiplerinin kalın gövde çapına, 'Dursun', 'Seyrekdiken', ''Hacıömer', 'Sarıkestane' çeşitlerinin ince gövde çapına sahip olduğu belirlenmiştir. Çeşitler bazında ağaç taç hacmi 2014 yılında 0,01 m3 ile 3,38 m3, 2015 yılında 1,19 m3 ile 9,64 m3, 2016 yılında ise 1,61 m3 ile 17,56 m3 arasında değişmiştir. Çeşitlerin bitki habitüs durumları iki çeşit dışında dik ve orta-dik gelişim göstermiştir. Sürgün boyutları, yoğunluğu ve köşelilik durumları belirlenmiştir. 'N-2-5', 'Bouche de Betizac', 'Marigoule' çeşitleri uzun, 'Öküzgözü' 'Karamehmet' ve 'Kızılcık' çeşitleri kısa sürgünlere sahip olduğu saptanmıştır. Çeşitlerin tomurcuk boyutu, şekli ve dökülme durumu saptanmış ve tomurcuk boyutları 'Ünal', 'Ersinop' ve 'Kızılcık' genotiplerinde büyük, 'Öküzgözü', 'Bouche de Betizac' ve 'Firdola' çeşitlerinde küçük olduğu belirlenmiştir. 'Derekızık', 'Hacıömer', 'N-23-1', 'Erfelek', 'Karamehmet' ve 'Ünal' çeşitlerinin sürgünlerinde tomurcuk dökümü görülmezken diğer çeşitlerde tomurcuk dökümlerinin olduğu tespit edilmiştir.İn this study, a total of 22 chestnut variates, including 20 chestnut (Castanea sativa Mill.) cultivar/genotypes and two hybrids (Castanea sativa Mill. x Castanea crenata) cultivars which are cultivated in Bursa ecological conditions were higlighted by selection studies from different ecologists were examinated for tree, shoot and bud characteristics in 2014-2016. İn 2014-2016, the height, width and diameter of the chestnut cultivar/ genotypes and plant growth status were determined. 'N-2-5', 'Karamehmet', 'Firdola', 'N-7-3' varieties had long, 'Ersinop', 'Sarıkestane' varieties had short tree height. 'N-2-5', 'Erfelek', 'N-23-1', 'Karamehmet', 'Firdola' cultivar/genotypes had thick, 'Dursun', 'Seyrekdiken', 'Hacıömer', 'Sarıkestane' varieties had thin trunk diameter. Tree volume on varieties were changed from between 0,01 m3 and 3,38 m3 in 2014, 1,9 m3 and 9,64 m3 in 2015, 1,61 m3 and 17,56 m3 in 2016. The plant habitus status of the varieties showed 'upright' and 'semi-upright' growth except for two varieties. Shoot sizes, density and angularity were determined. 'N-2-5', 'Bouche de Betizac', 'Marigoule' varieties had long, 'Öküzgözü', 'Karamehmet' and 'Kızılcık' varieties had short shoots. Bud size, shape and spill status were determined. 'Ünal', 'Ersinop' ve 'Kızılcık' genotypes had big, 'Öküzgözü', 'Bouche de Betizac' ve 'Firdola' varieties had small bud sizes. ''Bud spill'' were seen in cultivar/genotypes except for 'Derekızık', 'Hacıömer', 'N-23-1', 'Erfelek', 'Karamehmet' and 'Ünal' varieties.