Atdişi mısır (Zea mays indentata Sturt.) hatlarından geliştirilen bazı melez kombinasyonlarının tarımsal özellikler yönünden uyum yeteneği ve melez gücünün belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma kendilenmiş atdişi mısır (Zea mays indentata Sturt.) hatlarından geliştirilen bazı melez kombinasyonlarının tarımsal özellikler yönünden uyum yeteneği ve melez gücünün belirlenmesi amacıyla 2018, 2019 ve 2021 yıllarında yürütülmüştür. Araştırma Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında yapılmıştır. Çalışmada 7 adet kendilenmiş mısır hattı (dişi), 3 adet kendilenmiş mısır hattı (tester-erkek) ebeveyn olarak kullanılmış ve bunlar line x tester yöntemine göre melezlenmiştir. Melezler, ebeveynler ve standart çeşitler tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak ekilmiştir. Tepe püskülü çıkış süresi, bitki boyu, koçan yüksekliği, 1000 tane ağırlığı, koçan uzunluğu, koçan çapı, koçanda tane sayısı, tane verimi özelliklerinde ebeveynlerin genetik yapısı incelenmiş, genel uyum yeteneği (GUY) ve özel uyum yeteneği (ÖUY) varyans ve etkileri, heterosis, heterobeltiosis ve ticari heterosis değerleri hesaplanarak, uygun anaç ve melez kombinasyonları belirlenmiştir. Yıl ortalaması olarak en yüksek tane verimine A7 x T1 melezi sahip olmuş ve bunu A6 x T2 melezi izlemiştir. Tane verimi için ortalama heterosis değeri %45,13, heterobeltiosis değeri %31,80 olurken ticari heterosis değeri %-24,33 olmuştur. Melez kombinasyonlarındaki yüksek verim ve çok sayıda pozitif ve önemli genel kombinasyon değerleri ile dikkat çeken A7 hattının verimli melezlerin eldesinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

This research was carried out in 2018, 2019 and 2021 to determine the combining ability and hybrid vigor of some hybrid combinations developed from inbred dentcorn (Zea mays indentata Sturt.) lines in terms of agricultural parameters. The resarch was conducted in the experimental areas of Bursa Uludağ University Faculty of Agricultural Application and Research Center. In the study, 7 inbred maize lines (female) and 3 inbred maize lines (tester-male) were used as parents and they were crossed according to the line x tester method. Then, the resulting hybrids, parents and standart varieties were tested in a randomized block experimental design with three replication. The main aims of this study are to estimate general (GCA) and specific combining ability (SCA), heterosis, heterobeltiosis, and commercial heterosis values, examining the genetic structure of parents in order to determine the most suitable parents and promising hybrid combinations in terms of the number of flowering days, plant height, first ear height and other yield response parameters such as 1000 kernel weight, ear lenght, ear diameter, row numbers per ear, and kernel numbers per row. A7 x T1 hybrid had the highest grain yield on year average, followed by the A6 x T2 hybrid. The average heterosis value for grain yield was 45,13%, the heterobeltiosis value was 31,80%, and the commercial heterosis value was -24,33%. It has been concluded that the A7 line, which attract attention with their high yield and many positive and important general combination ability values in hybrid combinations, can be used to obtain productive hybrids.