İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sosyal duygusal öğrenme becerilerinin zorbalığı yordama gücü

Abstract

Zorbalık günümüz okullarının en büyük sorunlarından biridir. Bu sorun öğrencilerin akademik gelişimlerini olumsuz etkilediği gibi sosyal ve duygusal gelişimlerini de olumsuz yönde etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı araştırma katılımcılarında zorbalığın yaygınlığını, zorbalığın cinsiyet ve sınıf düzeyine göre farklılaşma oranını, araştırmadaki zorbalığa dâhil olma oranını daha önceki bir araştırmaya göre farklılaşma olasılığını, ilköğretim ikinci kademedeki öğrencilerde zorbalığa dâhil olmayla zorbalığa katılmamayı sosyal ve duygusal öğrenme (SDÖ) becerilerinin alt boyutları olan iletişim becerileri, problem çözme becerileri, stresle başa çıkma becerileri ve kendilik değerini arttıran becerilerin ne düzeyde yordadığını incelemektir. Araştırmanın katılımcılarını 2008-2009 öğretim yılı güz döneminde İzmir ili Buca ve Konak ilçelerinde altı farklı ilköğretim okulunun ikinci kademesine devam eden %50,50’si kız (n= 276) %49,50’si erkek (n= 271) toplam 547 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada Olweus’un Zorba/Kurban Anketi (Solberg ve Olweus, 2003), Kabakçı (2006) tarafından geliştirilen Sosyal ve Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre erkeklerin kızlara oranla daha yüksek oranda zorba/kurban olma eğiliminde oldukları, zorbalık statülerinin sınıf düzeyi arttıkça zorba olmanın artma eğilimi gösterdiği bulunurken problem çözme becerilerinin ve kendilik değerini artıran becerilerin zorbalığa katılmamada pozitif yönde etkili değişkenler oldukları bulunmuştur.

Bullying is one of the major problems on today's schools. This problem negatively affects not only students’ social and emotional development but also their academic learning. The purpose of this study is to investigate the prevalence of bullying in participants, the differentiation of bullying in terms of gender and grade differences and social-emotional learning abilities’ (communication ability, problem solving ability, coping ability and self-esteem enhancing ability) effect on two types of bullying. Participants of this study were students from six different elementary schools in Buca and Konak districts located in Izmir in 2008-2009 academic years. The total participants of this study consisted of 547 elementary students. 276 of them were girls (50,50%) and 271 of them were boys (49,50%). Data collection tools composed of Olweus’ Revised Bully/Victim Questionnaire (Solberg and Olweus, 2003), The Social-Emotional Learning Skills Scale (Kabakçı, 2006) and demographic information form. Findings show that boys significantly tended to be more bully/victim than girls and there were some differences in bullying statuses among grades. Binary logistic regression analysis showed that problem solving ability and self-esteem enhancing ability have protective effect from involved bullying.