Çağdaş ahlâk felsefesine katkıları bağlamında Alasdair Macintyre ve Charles Taylor mukayesesi

Abstract

Çağdaş ahlâk felsefesinin temel problemleri hangi mefhumlar üzerinden açığa çıkmaktadır? Liberal düşünce tasavvuruna karşı Alasdair MacIntyre ve Charles Taylor nasıl bir ahlâk felsefesi ortaya koyarlar? Ahlâk, epistemolojik bir mesele midir yoksa ahlâkın ontolojik dayanakları mı açığa çıkarılmalıdır? İyinin mahiyeti üzerine düşünen tefekkür geleneği çağdaş zamanlar içerisinde yeniden canlandırılabilir mi? Aristotelesçi ahlâk nazariyesi bugün için nasıl bir alternatif teşkil etmektedir? Bütün bu sorular ışığında tez çalışmamızın ana gayesi, liberal ferdiyetçilik ve tarafsızlık düşünceleri karşısında Taylor ve MacIntyre'ın ahlâk felsefelerinden yola çıkarak insanın ve iyinin mahiyeti üzerine yeniden tefekkür edebilmek ve iyiyi ahlâk düşüncesinin merkezine yeniden yerleştirmenin günümüz Batı ahlâk felsefesine matuf katkısını değerlendirmektir. Ahlâkı epistemolojik bir mesele olarak telakki eden analitik felsefe geleneğine karşı Taylor, tarihsel bir okuma zeminine istinat eden bir ahlâk ontolojisinin izahına girişirken MacIntyre ise, ilk olarak Aristotelesçiliğin daha sonraları ise Thomasçı Aristotelesçiliğin içtimaî, tarihsel ve metafiziksel bir yorumunu geliştirir. Böylelikle her iki filozof da duygucu ve ferdiyetçi ahlâk felsefelerine karşıt bir konum alarak bir anlamda ahlâkın gerek hermenötik gerek fenomenolojik, gerek tarihsel, gerekse metafiziksel tahkikatına soyunurlar. Ahlâkın şahsî seçim ve tercihlerin ötesinde ontolojik dayanakları olduğuna dikkat çeken her iki filozof, bilhassa liberalizmle hesaplaşma yöntemleri ve etkilendikleri mütefekkirler bakımından ayrışırlar. Tez çalışmamız boyunca bahsi geçen benzerliklerin ve farklılıkların çağdaş ahlâk felsefesinin temel problemlerine matuf katkılarını değerlendirmeye çalıştık. Böylelikle Taylor ve MacIntyre'ın bilhassa Batı dünyasında ve Batı felsefesinde temayüz eden ahlâkî müphemiyet sorunu ile yüzleşebilme ve bu sorunun üstesinden gelme yöntemlerini ele almaya gayret ettik.

What are the notions on which the basic problems of modern moral philosophy manifest? What kind of moral philosophy did Alasdair Macintyre and Charles Taylor put forward against liberal reasoning thought? Is ethic an epistemological matter? Or else should the ontological basis of ethics be discovered? Can the conventional thought, which considers the value of the good, be revived in modern time? Today how can the Aristotelian ethical theory forms an alternative? Under the light of the point of view of all these questions the major purpose of this thesis is to rethink over the value of human being and the good. Besides, this study aims to replace the good in the center of moral thought against the thoughts of liberal individualism and objectivity. Taylor attempts to provide an ethical description of ontology depending on the basis of historical reading agains analytical philosophy, which considers ethic as a matter of epistomology. On the other hand, Macintyre develops firstly the Aristotelian and later the Thomist Aristotelian social, historical and metaphysical interpretation of ethics. In this way, both philosophers analyse the historical, metaphysical, phenomenological, and hermeneutical dimensions of ethics against the emotivist and individualist moral philosophy. Both of the philosophers give more emphasis on ethical basis of ontology rather than on the basis individual preference of ethics. On the other hand, they particularly differ in the way of taking account of liberalism and with regard to philosophers, whom they get impressed with. The focus of this thesis is to evaluate the contributions of the above mentioned similarities and differences towards the basic problems of modern moral philosophy. Hence, in this study it has been tried to take into consideration specially the ways of Taylor and Macintyre to overcome the problem of ethical ambiguity, which is common in the western world and western philosophy.