Katma bütçeli idare örneği olarak Uludağ Üniversitesi bütçesi

Abstract

İhtiyaçların giderilmesinde kullanılan mal ve hizmetlerin üretiminin bir kısmı piyasa ekonomisinde yer alırken, bir kısmı da kamu ekonomisinde yer alır. Eğitim hizmeti içersinde yer alan üniversite eğitimi de yarı kamusal nitelik taşıdığından, üretimi de kamu kesimince gerçekleştirilir. Bu nedenle Birinci Bölüm 'de, piyasa ve kamu ekonomisi ana hatları ile anlatılırken, devletin temel fonksiyonlarından olan kaynak dağılımı, gelir dağılımı ve iktasadi istikrarın sağlanması ele alınıp, özel ve kamu sektöründe ekonomik etkenliğin sağlanma koşulları incelenmiş ve devletin ürettiği mal ve hizmetler açıklanmıştır. Dünyanın her tarafında eğitim hizmetelerini ağırlığını kamu kesimi taşıdığından bu durumun eğitim hizmetlerinin niteliklerine mi, sağladığı faydalara mı, yoksa devletin eğitim hizmetlerine müdahale nedenlerine mi, bağlı olduğunu araştırmak amacıyla İkinci Bölüm'de, söz konusu sorular incelenmiştir. Yüksek Öğretim gibi yarı kamusal mal ve hizmetlerin üretimi katma bütçeli kuruluşlar tarafından sunulur. Üniversiteler gibi katma bütçeli idarelerin özel gelirleri, hizmetin özel fayda toplamına eşit olması gerekirken, bu durum bile sağlanamadığından giderlerini karşılayamamakta ve bu idarenin ürettiği hizmetin dış faydası nedeniyle genel bütçeden vergi gelirleri ile karşılanan hazine yardımı alınmaktadır. Bu nedenledir ki, Üçüncü Bölüm'de, genel bütçe, katma bütçe açıklamalarına yer verilirken konumuzla ilgili olduğundan katma bütçe üzerinde daha detaylı durulmuş ve örnek olarak seçilen Uludağ Üniversitesi bütçesi incelenmiştir. Gerçekleştirilen eğitim harcamalarında, ilk ve orta öğretimden çok yüksek öğretim harcamaları pay aldığından, Dördüncü Bölüm'de yüksek öğretim harcamalarının konsolide bütçe ve eğitim harcamalarındaki durumu ve bir yüksek öğretim kurumu olarak Uludağ Üniversitesi bütçe harcamalarının konsolide bütçe harcamaları içindeki yeri, ödenek miktarındaki artış veya azalış oranları, harcamaların bilim dallarına göre gelişimi ve birim öğrenci maliyeti değerlendirilmiştir.