Bitlis yöresi sulu ve kuru koşullarında farklı azot dozlarının ayçiçeğinin verim, verim unsurları ve kalitesi üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma, Bitlis yöresi sulu ve kuru koşullarında farklı azot dozlarının ayçiçeğinin verim, verim unsurları ve kalitesi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2019 yılı üretim sezonunda yürütülmüştür. Araştırma Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Deseninde üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Bu denemede, ana parsellere kuru ve sulu yetiştirme koşulları, alt parsellere ise altı farklı azot dozu (kontrol, 4, 8, 12, 16, 20 kg N/da) yerleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sulu koşullar kuru koşullara göre daha yüksek bitki boyu, tabla çapı, bin tane ağırlığı, tane verimi ve yağ verimi sağlamıştır. Yağ oranı sulu koşullara kıyasla kuru koşullarda daha yüksek olduğu halde, protein oranı kuru ve sulu yetiştirme koşullarına göre değişmemiştir. Kuru koşullarda 114,8 kg/da olan tane verimi sulu koşullarda % 78,8’lik bir artışla 205,3 kg/da’a yükselmiştir. Yağ verimi ise kuru koşullarda 54,49 kg/da iken, sulu koşullarda yaklaşık olarak % 80 oranında artarak 98,05 kg/da’a yükselmiştir. Tane verimi ve yağ verimi 16 kg N/da azot dozlarına kadar arttığı halde, 20 kg N/da azot dozunda önemli düzeyde azalmıştır. Sonuç olarak, Bitlis yöresinde sulama imkanı bulunan alanlada ayçiçeğinde hem kuru ve hem de sulu koşullar için 16-20 kg/da azot dozunun uygulanması önerilmelidir.

This research was conducted in the 2019 production season in order to determine the effects of different nitrogen doses on the yield, yield components and quality characters of sunflower in the irrigated and dry (non-irrigated) conditions of the Bitlis region. The field trial of the research was arranged in a Split-Plot Experimental Design in Randomized Complete Block with three replications. In this experiment, dry (nonirrigated) and irrigated growing conditions were placed in the main plots, while six different nitrogen doses (Control, 4, 8, 12, 16 and 20 kg N/ da) were in the sub plots. According to the results of the research, irrigated conditions provided higher plant height, head diameter, 1000 seed weight, seed yield and oil yield compared to dry (nonirrigated) conditions. The seed yield, which was 114,8 kg/da in dry conditions, increased to 205,3 kg/da in terms of an increase of 78,8% in irrigated conditions. While oil yield was 54,49 kg/da in dry conditions, it increased by approximately 80% in irrigated conditions and reached 98,05 kg/da. Although the seed yield and oil yield increased when nitrogen doses increased from control to 16 kg N/da , it decreased significantly at the nitrogen dose of 20 kg N/da. As a result, application of a nitrogen dose of 16-20 kg/da should be recommended for both dry (non-irrigated) and irrigated conditions of Bitlis region.