Koyun ve keçilerin tırnakları üzerinde yapılan morfometrik ölçümler ile ekstremite radyografilerinde distal falanks kemiklerinin şekil ve ölçülerinin karşılaştırılması

Abstract

Koyun ve keçi yetiştiriciliği ülkemiz hayvancılığında önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada doğal mera şartlarında yaşayan ve şiropodi yapılmamış koyun ve keçilerin tırnakları üzerinde bazı morfometrik ölçümlerin alınması ile sağlıklı ve tırnakları fazla uzamış olan bireylerde tırnak boyutlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bilgiler sayesinde şiropodi yapılması kararı ve şekli hakkında fikir sahibi olunması beklenmektedir. Ayrıca koyun ve keçilerin distal ekstremite radyografilerinde paries ve solea ungulae kalınlıklarının belirlenmesiyle normal varyasyonların ortaya konması amaçlandı. Her iki türde III. falanks kemiklerinin morfolojik olarak sınıflandırılması ve karşılaştırılmasıyla da tür farkları ortaya konarak bunların kemik bazında identifikasyonlarının yapılabilmesine katkı sağlayacaktır. Çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde bakılan 88 Saanen keçisi ve 50 Kıvırcık koyunu kullanıldı. Her hayvanda kumpas yardımıyla paries ungulae uzunluğu, ökçe uzunluğu, diyagonal paries ungulae uzunluğu, solea ungulae genişliği, solea ungulae uzunluğu, tırnağın aksiyal ve abaksiyal duvar yükseklikleri ve dorsal duvar açısı ölçüldü. Aksiyo-abaksiyal grafiler üzerinde paries ve solea ungulae kalınlıkları belirlendi. Ayrıca koyunlar için 5, keçiler için 6 değişik tip processus extensorius modeli ile üç değişik dorsal duvar şekli ortaya kondu. Tırnaklar üzerinde belirlenen parametrelerin nerdeyse tamamında tırnağın yerleşimi ve yaş gruplarına göre anlamlı farklar belirlendi. Aynı parametrelerin normal ve fazla uzamış/deforme tırnakların konumu ve yaş gruplarına göre ortalamaları belirlendi ve referans değerleri oluşturuldu. Koyunlarda tırnakların fazla uzaması %5,3, keçilerde %32,5 oranında görülmüştür. Koyunlarda processus extensorius'un ayağa göre şekilsel dağılımı istatistiki olarak anlamlı düzeyde bulunmadı, ancak keçilerde anlamlı farklar bulundu. Sonuç olarak, koyun ve keçilerin tırnak ölçüleri ile distal falanks şekilleri hem birbirlerinden hem de tırnakların yerleşimi yönünden farklılık göstermektedir.

Sheep and goat breeding have an important place in animal husbandry in our country. In this study, it was aimed to determine the claw sizes by morphometric measurements on normal and overgrown claws of pastured and untrimmed sheep and goats. With this information, it is expected to achieve a more accurate idea about the decision and type of claw trimming. In addition, it was aimed to reveal normal variations by determining dorsal wall and sole thicknesses on distal extremity radiographs of sheep and goats. Morphological classification and comparison of the shapes P3 bones was aimed to reveal species differences and contribute to their identification on bone basis. In the study, 88 Saanen goats and 50 Kıvırcık sheep kept at BUÜ Veterinary Faculty Research and Application Farm were used. Dorsal wall length, heel length, diagonal dorsal wall length, solar width and length, axial and abaxial wall heights of the claw, and dorsal wall angle were measured in each animal with the help of callipers. Dorsal wall and solar thicknesses were determined on axio-abaxial radiographs. In addition, 5 different types of extensor process models for sheep and 6 different types for goats and three different dorsal wall shapes were detected. Significant differences were found in almost all the parameters determined on the claws according to the claw location and age groups. The averages of the same parameters according to the location and age groups of normal animals and those with overgrown/deformed claws were determined and reference values were established. Excessive horn growth of the claws occurred in 5.3% of the sheep and in 32.5% of the goats. The shape distribution of extensor process according to the foot was not statistically significant in sheep, but significant differences were found in goats. As a result, the hoof measurements of sheep and goats and P3 shapes differ both from each other and in terms of the location of the claws.