Arap grameri ekolleri

Abstract

Bu tez, Arap dilinin gramer ekolleriyle ilgilidir. VII. yüzyılda İslam coğrafyasının gelişmesi sonucunda Arapçada bir takım bozulmalar meydana gelmeye başladı. Bunun üzerine ilk gramer çalışması Basra kentinde Ebu'l-Esved ed-Du'eli tarafından başlatıldı. Onun ardından bu çalışmalar, Ebu 'Amr b. el-' Alâ.', el-Halil b. Ahmed ve Sîbeveyhi başta olmak üzere diğer Basralı gramer bilginlerince devam ettirildi. VIII. yüzyılda ise dönemin bir başka bilim merkezi olan Küfe şehrinde de gramer faaliyetleri başladı. Öncülüğünü el-Kisâ’î ve el-Ferrâ"nın yaptığı bu çalışmalar temelde Basralıların ortaya koydukları kurallara karşı bir alternatif olarak doğdu. Abbasi devleti halifeleri tarafından da desteklendi. IX. yüzyıldan itibaren Bağdat'ta bu iki farklı görüşü seçmeci bir metod kullanarak uzlaştırmaya çalışan İbnu Keysan, İbnu Cinnî ve ez-Zemagşeri gibi gramer bilginleri ortaya çıktı. Bunlara Bağdat Ekolü adı verilir. Daha sonra Basra, Küfe ve Bağdat gibi önemli bilim merkezlerinin dışında kalan Endülüs ve Mısır'dan bu merkezlere gelinerek bu bilgiler alındı. Böylelikle Endülüs ve Mısır coğrafyasında da Arap gramerinin eğitim ve öğretimi başlamış oldu. Bu çalışmalar XII. ve XIII. yüzyıllarda Endülüs'te İbnu Mada', İbnu Malik ve Ebu Hayyan; XIII-XIV. yüzyıllarda da Mısır'da İbnu Hâcib, İbnu Hişâm ve es-Suyûtî gibi büyük gramercilerin yetişmesiyle meyvesini verdi. Sözü edilen bu gramer çalışmalarının her biri ayrı bir "ekol" olarak adlandırılır. Bu beş ekol içinde modem Arap dilinin grameri, Basra ekolünün etkisi altındadır.

This thesis deals with the school of the Arabic grammar. In the 7th century A.D. Arabic language was used incorrectly as a result of the widennig of the Islamic lands. Therefore Abü al-Asvad al-Du' ali started to determine rules of the Arabic grammar in Basra. After that, those researches were continued by Abü 'Amr b. 'Alâ', al-Halil b. Ahmad, Sibawaihi et al. Then another grammar activity appeared in Küfa in the 8th century A.D. al-Kisa'î and al-Farra' are leaders of that. The study of them is an alternative of Basra and it was supported by the Abbasi caliphs. After a century of that lbn Kaysan, lbn Cinni, and al-Zamakhshari come on the scene. They blended the opinions of the scientists of Basra and Küfa, and selected them. This study was called as the Baghdad school. Out of those places Arabic grammar was studied in Andulus and Egypt. In the 12th - 13th ceturies A.D. lbn Mada', lbn Malik, Abü Hayyan in Andalus and in 13th- 15th centuries A.D. lbn Hisham, lbn Hacib, al-Suyüti in Egypt produced very importent works about Arabic grammar. Later, the grammar activities in Basra, Küfa, Baghdad, Andulus and Egypt were called as "schools". The Basra school is the main between the others and it influenced Arabic language throughout the centuries. Moreover modern Arabic grammar is under the influence of the Basra school.