Yapay zekâ teknolojilerinin kolluk faaliyetlerinde kullanımı

Abstract

Birçok farklı sektör ve alanda kullanımı iyiden iyiye yaygınlaşmaya başlayan yapay zeka teknolojilerinin kolluk faaliyetlerinde nasıl kullanılabileceği ve bu kullanımın ilgili kolluk faaliyetini düzenleyen temel mevzuatlar çerçevesinde değerlendirilmesi bu çalışmanın temel amacıdır. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde öncelikle yapay zeka teknolojisinin ne olduğu ve nasıl çalıştığı, uluslararası alanda hangi düzenlemelere tabi tutulduğu, akabinde bu teknolojinin etik ve insan hakları bağlamında nasıl değerlendirilebileceği ile birlikte kolluk faaliyetlerinde kullanımı sırasında ortaya çıkabilecek etik sorunlar ve insan hakları ihlalleri irdelenmekte ve bunlara yönelik temel çözüm önerileri getirilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde idari kolluk açısından bu teknolojinin önleyici kolluk faaliyetlerinde nasıl kullanılabileceği her bir kolluk türünün görevlerini düzenleyen temel mevzuatlar çerçevesinde inceleme konusu yapılmaktadır. Çalışmanın son bölümünde ise yapay zeka teknolojilerinin adli kolluk faaliyetlerinden asıl kullanılabileceği Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) çerçevesinde incelenmektedir. Sonuç olarak belirli yapay zeka teknolojilerinin dünyada çeşitli kolluk kuvvetleri tarafından hali hazırda kullanıldığı, bu teknolojinin kullanımının hukuka uygun olmasının önem arz ettiği neticesine varılmış ve hukuka uygunluk noktasında çeşitli çözüm önerileri getirilmiştir. Bu teknolojinin etik dışı kullanımının sınırlandırılması için ise teknik standartların geliştirilmesine yönelik çalışmaların uluslararası seviyede devam ettiği ve bu standartlar hayata geçirildiğinde kolluk faaliyetlerinde kullanılması planlanan yapay zeka teknolojilerinin ilgili teknik standartlara uygunluk kontrolünün yapılması gerektiği görüşü dile getirilmiştir. Son olarak çalışmada bu teknolojinin insan haklarına uygun kullanımı noktasında ölçülülük ilkesi ve öze dokunma yasağının öneminden bahsedilmiştir. Bu kapsamda mevzuat değişikliğine ve yeni mevzuat ihtiyaçlarına yönelik çeşitli çözüm önerileri dile getirilmiştir.

The main purpose of this study is to examine how artificial intelligencetechnologies, which have become increasingly widespread in many different sectors andfields, can be used in law enforcement activities and to evaluate this use within theframework of the basic legislation regulating the relevant law enforcement activities. Inthis context, in the first part of the study, firstly, what artificial intelligence technology isand how it works, what regulations it is subject to internationally, and then how this technology can be evaluated in the context of ethics and human rights, as well as ethical problems and human rights violations that may arise during its use in law enforcement activities, are examined and addressed. Basic solution suggestions are offered. In the second part of the study, how this technology can be used in preventive law enforcement activities in terms of administrative law enforcement is examined within the frameworkof the basic legislation regulating the duties of each type of law enforcement. In the last part of the study, how artificial intelligence technologies can be used in judicial law enforcement activities is examined within the framework of the Code of Criminal Procedure (CMK). As a result, although certain artificial intelligence technologies are already used by various law enforcement agencies around the world, it has been concluded that it is important that the use of this technology be in compliance with the law and various solutions have been proposed in terms of legality. In order to limit the unethical use of this technology, it has been expressed that studies on the development of technical standards continue at the international level and that when these standards are implemented, artificial intelligence technologies planned to be used in law enforcement activities should be checked for compliance with the relevant technical standards. Finally, in the study, the importance of the principle of proportionality and the prohibition of touching the essence is mentioned in terms of the use of this technology in accordance with human rights. In this context, various solution suggestions have been expressed for legislative changes and new legislative needs.