Kentleşme sürecinde ailenin değişimi: Bursa'da bir alan araştırması

Abstract

"Kent" ve "aile" insanlık tarihinin iki önemli olgusudur. Kent, sosyal olarak heterojen bireylerin oluşturduğu, büyük ve yoğun bir yerleşim birimidir. Aile ise, kan, yasa ve evlilik yoluyla, birbirlerine akrabalıkları bulunan hane halkı üyelerinden meydana gelen sosyal bir kurumdur. Aileye, birincil ilişkiler, kente ise, ikincil ilişkiler yön vermektedir. İnsanların kırsaldan kent merkezlerine akın etmesi sonucu, kentlerin nüfus ve alan yönünden büyümesi ise, "kentleşme" olarak adlandırılmaktadır. Kentleşme aynı zamanda, insanların kentte örgütlenme biçimini ifade eden, bir toplumsal değişme sürecidir. Bu bağlamda kentleşme, toplumsal bir kurum olan aileyi de etkilemekte ve değişimine sebep olmaktadır. Çalışmanın ana hipotezi, bu düşünce üzerine kurulmuştur.Sosyal bilimlerde alan çalışması yapılmadan, sadece literatür bilgisiyle özgün ve gerçekci sonuçlar çıkarabilmenin mümkün olamayacağı düşünülmektedir. Bu nedenle çalışma; kentleşme sürecinde ailede meydana gelen değişmeleri, bir alan araştırması çerçevesinde ele almaktadır. Bursa'da yapılan bu araştırma, kır ve kent merkezinde yaşayan aileleri karşılaştırmalı olarak incelemektedir.Çalışmada veri toplamak için yüzyüze anket, görüşme ve gözlem teknikleri kullanılmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde kentleşme, ikinci bölümünde ise aile konusu, ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, kentleşme ve aile arasındaki ilişki, toplumsal değişme ve modernleşme kavramları çerçevesinde incelenmektedir. Dördüncü bölümde ise, alan araştırmasının sonuçları yorumlanmaktadır.

"City" and "family" are the two important phenomenon in the history of mankind. The city is a large and dense settlement composed of socially heterogeneous individuals. On the other hand, the family is a social institution consists of household members who become relatives through blood and marriage laws. Primary relationships give direction to the family whereas secondary relationships give direction to the city. The growth of the city in terms of population and area as a result of the influx of the people from rural to urban centers is called "urbanization". Urbanization is also a process of social change that represents how people are organized in the city. In this context, urbanization affects and causes the change of family as a social institution. The main hypothesis of this study is based on this very idea. It is assumed that it is not possible to reach original and realistic conclusions only by doing bibliographical survey but not field research in social sciences. Therefore, this study deals with the changes in the family in the process of urbanization within the framework of a field research. The research conducted in Bursa, comparatively examines the families living both in rural and urban centers. In order to collect data; one-on-one interview, conversation, and observation techniques are used in the study. The first part of the study deals with the urbanization whereas family issue is dealt in the second part of the study. In the third part, the relation between urbanization and family is examined within the context of social change and modernization concepts. In the fourth part, the results of the field research are interpreted.