Cumhuriyet dönemi din eğitimi (1920-1950)

Abstract

Cumhuriyet dönemi, (1920-1950 arası) ülkemizdeki mevcut din eğitimi sistemini birçok yönden büyük ölçüde etkileyen dönemdir. Bir yandan tarihe intikal eden bir İmparatorluğun / Devlet-i Âl-i Osman'ın ardından yeni kurulan ve ayakları üzerinde durmaya çalışan genç Cumhuriyetin yön arayışları ve emeklemeleri diğer yandan çok tabii olarak dini hayatını, kültürünü ve geleneğini şekillendirme çabaları dönemin karakteristiğini yansıtmaktadır. Bu bakımdan araştırmada 1920-1950 yılları arası din eğitimi konu edinilmiştir.Araştırmanın `Giriş' kısmında; kavramsal çerçeveye ve Türkiye Cumhuriyeti'nin oluşumunun hemen öncesi ve sonrası sosyal ve kültürel hareketler de dikkate alınarak kısa bir tarihçeye yer verilmiştir. Birinci bölümde; Osmanlıdan Türkiye Cumhuriyetine Geçiş Sürecinde Eğitim ve Din Eğitimi Kurumları (1920-1924) başlığı altında; din ve eğitimi hakkındaki müzakereler, görüşler ve nizamnâmeler ile din eğitimi kurumları ve kurumlarda din eğitimi ele alınmıştır. Aynı bölümde Tevhid-i Tedrisat'ın fikri hazırlık dönemi de anlatılmıştır. İkinci bölümde; Tevhid-i Tedrisat Kanunu sonrası, bu kanunun uygulanması neticesinde, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ne gibi gelişmelerin meydana geldiği incelenmiştir. Üçüncü Bölümde ise; Diyanet İşleri Başkanlığı, camiler ve Lâiklik uygulaması ile bağlantılı olarak Türkçe ibadet konularına yer verilmiştir.Tez ile ilgili önemli belge niteliğindeki Meclis konuşmaları, lâyihalar, nizamnâmeler ve kanunlar ise ekler bölümünde verilmiştir.

The republican era is one of the most influential period for the formation of religious education in contemporary Turkey. The current study examines religious education in the period of 1920-1950.A short historical survey focusing on theoretical framework and socio - cultural movements around the period of formation of Republic of Turkey is presented in the introduction. In the first chapter under the title of Education in the Foundation Era (1920 - 1924), debates, views and regulations about religion and religious education in general and institutions of religious education in particular are studied. Furthermore intellectual preparation for the law of Tevhid-i Tedrisat (Unity of Teaching) is also given in this chapter.The second chapter covers the period between1924-1933 and examines effects of the law of Tevhid-i Tedrisat in educational system. At the same time, it deals with issues like Diyanet İşleri Başkanlığı (The Presidency of Religious Affairs), mosques and prayer in Turkish language which have close relation with the application of secularism (laiklik).The third chapter investigates problems and prospects of religious education between 1933 and 1950. Speeches in the parliament, motions, statues and laws are presented in the appendix.