Farklı dalga boyuna sahip ışınların Türkistan hamam böceği (Blatta lateralıs) erginleri üzerine etkisinin araştırılması

Abstract

Hamam böcekleri insanlar üzerinde alerjik etki gösterebilmekte ve çeşitli patojenik organizmaları taşıyabilmektedirler. Hamam böceği mücadelesinde genelde sulfluramid, fipronil ve imidacloprid gibi çevreye zararlı olan kimyasal maddeler (insektisitler) kullanılmaktadır. Fakat kullanılan kimyasal ilaçlara karşı böcekler direnç kazanabilmektedir. Ayrıca bu kimyasal maddeler insan sağlığını ve çevreyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bundan dolayı hamam böceği mücadelesinde kullanılan kimyasal insektisitlere alternatif olabilecek yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Son zamanlarda, özellikle LED ampüllerin üretilmesiyle, zararlı böceklerin mücadelesinde ışıkların kullanımına yönelim artmıştır. Farklı dalga boyuna sahip ışınların böceklere karşı öldürücü, kaçırıcı veya cezbedici etki gösterebileceği tespit edilmiştir. Bu çalışmadaki amaç, hamam böceklerine karşı kullanılan kimyasalların yerini alabilecek, insan sağlığına ve çevreye zararsız olan bir metod geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda farklı dalga boylarına (kırmızı, yeşil, sarı, mavi, beyaz ve karanlık) sahip ışınların Türkistan hamam böceği (Blatta lateralis) üzerindeki etkisi araştırılacaktır. Bu araştırmada, ergin hamam böcekleri üç farklı ışık şiddetine (25, 250 ve 2500 lux) maruz bırakılmıştır. Elde edilen veriler, ışık şiddetine bağlı olarak farklı dalga boyuna sahip ışınlara yönelim hassasiyetinin artabileceğini göstermektedir. Özellikle 2500 lux şiddetinde mavi ışığın uygulandığı odacıklara ergin hamam böceği yönelimi en düşük seviyede olup % 0.89 oranındadır. Işık şiddeti 25 lux seviyesine düşürüldüğünde, mavi ışığa yönelim artarak %9.52 olmuştur. Genel olarak en yüksek yönelim, tüm denemelerde karanlık odacığa olmuştur. Ayrıca tüm lux değerleri altında kırmızı ışığa yönelim, yeşil, sarı, mavi ve beyaz ışığa göre daha fazla olmuştur. Bu çalışma sonucunda, mavi ışığın hamam böcekleri üzerinde kaçırıcı bir etki gösterebileceği, kırmızı ışığın ise diğer dalga boylarına göre daha çekici olabileceği tespit edilmiştir.Cockroaches may have an allergic effect on humans and carry various pathogenic organisms. In general, chemical substances (insecticides) such as sulfluramide, fipronil and imidacloprid are used to control cockroaches. However, insects can gain resistance against the chemicals used. In addition, these chemicals negatively affect human health and the environment. Therefore, new methods that can be used as an alternative to chemical insecticides used in cockroach control should be developed. Recently, especially with the production of LED bulbs, the use of lights in the control of harmful insects has increased. It has been found that rays of different wavelengths can have lethal, abducting or attracting effects against insects. The aim of this study is to develop a method which can replace the chemicals used against cockroaches, which is harmless to human health and environment. For this purpose, the effect of rays having different wavelengths (red, green, yellow, blue, white and dark) on Turkestan cockroach (Blatta lateralis) was investigated. In this study, adult cockroaches were exposed to three different light intensities (25, 250 and 2500 lux). The data obtained show that the sensitivity to the rays with different wavelengths may increase depending on light intensity. Especially, the orientation of adult cockroaches to the chamber where blue light with an intensity of 2500 lux was applied was at the lowest level of 0.89%. When the light intensity was reduced to 25 lux, the orientation to blue light increased to 9.52%. In general, the highest orientation was against the dark chamber in all trials. In addition, under all lux values, the orientation to red light was higher than green, yellow, blue and white light. As a result of this study, it has been determined that blue light may have an abusive effect on cockroaches and red light may be more attractive than other wavelengths.