Müslüman tüccarların Orta İtil’deki İslamlaşmaya etkisi

Abstract

X. yüzyılda Orta İtil’de devletleşmiş olan İtil Bulgarları, Doğu Avrupa sahasındaki önemli ticaret güzergâhlarına ve kavşak noktalarına ev sahipliği yapmıştır. Bu güzergâhlardan biri olan Büyük İtil ticaret yolu farklı inançtan tüccarların bir araya geldiği, sosyo-kültürel etkileşimlerin yaşandığı önemli bir güzergâhı oluşturmuştur. Müslüman tüccarların bu yol üzerinde aktif olarak görülmesi VIII. yüzyıla tekabül etmekle birlikte, ticari işlemlerini güvenli bir şekilde yürütmeleri, Hakanlığı’nın uygulamış oldukları ılımlı politika sayesindedir. Hazar Hakanlığı’nın ticari, kültürel ve siyasi birikimini miras olarak üstlenen Bulgarlar kısa sürede devletleşmiş, 922 yılında İlteber Almuş önderliğinde İslamiyet’i resmi olarak kabul etmiştir. Fakat kaynaklar, Orta İtil sahasında İslamlaşmanın IX. yüzyılda başladığının altını çizmektedir. “Pax Khazarica” sayesinde, Aşağı İtil başta olmak üzere Hazar yurdunun birçok noktasında Müslüman tüccarlar kolonileşmiştir. Bu Müslüman tüccarlar, Hazarlara bağlı bulunan Bulgar boylarının erken dönemde İslamiyet ile tanışmasına vesile olmuştur. X. yüzyılda ticaret amaçlı Orta İtil’e giden Müslüman tüccarlar dini ve kültürel olarak Bulgar boylarını etkilemeye devam etmiştir.

Volga Bulgarians, which were nationalized in the Central Volga in the 10th century, hosted important trade routes and crossroads in the Eastern European area. One of these routes, the Great Volga trade route, has created an important route where traders of different faiths come together and experience socio-cultural interactions. It is dated to 8 centuries that Muslim traders are actively seen on this road, and it is thanks to the moderate policy implemented by the Khazar Khaganate that they conduct their commercial transactions safely. The Bulgarians, who inherited the commercial, cultural and political accumulation of the Khazar Khaganate, were nationalized in a short time and officially accepted Islam under the leadership of Ilteber Almush in 922. However, the sources underline that Islamization in the Middle Volga field began in the 9th century. Thanks to “Pax Khazarica”, Muslim merchants were colonized in many parts of the Khazar country, especially in the Lower Volga. These Muslim merchants led the Bulgarian tribes under the rule of the Khazars to meet Islam in the early period. Muslim merchants who went to the Middle Volga for trade in the 10th century continued to influence the Bulgarian tribes religiously and culturally.