Akdeniz koşullarına uyumlu bazı Rodos otu (Chloris gayana Kunth.) genotiplerinin tuza karşı dayanıklılığının sera koşullarında belirlenmesi

Abstract

Son yıllarda yapılan araştırmalar, normal kültür bitkilerinin yetiştirilmesinin sorunlu olduğu yüksek tuz içeriğine sahip alanlarda tuza dayanıklı bitki türlerinin yetiştirilmesiyle toprakların ıslah edilebileceğini göstermiştir. Bu çalışma, Rodos otunun tuz stresine karşı dayanıklılığını ortaya koymak için sera koşullarında, tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada, 57 farklı Rodos otu genotipine yüksek tuz seviyesi olan 10 dS m -1 NaCl uygulanmıştır. Rodos otu genotiplerinin, skala değerleri, yaş ve kuru ot ağırlıkları, toplam klorofil konsantrasyonları, spad değerleri, yeşil aksam Na, K, Ca konsantrasyonları, Na/K, Na/Ca ve Ca/K oranları incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, tuz stresi altındaki genotiplerin büyük çoğunluğunda kontrol grubuna göre yaş ve kuru ot ağırlıklarının, klorofil konsantrasyonlarının, spad değerlerinin ve K konsantrasyonlarının azaldığını; buna karşın Na, Ca, Na/K, Na/Ca ve Ca/K oranlarının arttığını göstermiştir. Hem kontrol koşullarında hem de tuz stresi altında, yaş ve kuru ot ağırlıkları en yüksek olan genotipler RO-50, RO-51 ve RO-49 olmuştur. Kontrol koşullarında klorofil konsantrasyonları en yüksek olan RO-1, RO-21 ve RO-18 genotiplerinin, tuz stresi altında da klorofil konsantrasyonlarını hafif bir düşüşle sürdürdükleri görülmüştür. Hem kontrol koşullarında hem de tuz stresi altında, SPAD değerlerinde daha yüksek sonuçlar RO-26, RO-6 ve RO-46 genotiplerinde bulunmuştur. RO-28 genotipinin en düşük Na konsantrasyonu ve Na/K oranına sahip olduğu RO-3 genotipinin hem kontrol koşullarında hem de tuz uygulaması altında en yüksek K konsantrasyonuna, RO-41 genotipinin ise en yüksek Ca konsantrasyonuna sahip olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma, genotiplerin tuz stresine tepkilerinin geniş bir yelpazede değişkenlik gösterdiğini ortaya koymuştur. Özellikle, tuz stresine dayanıklılıkta kritik olan parametrelerde, farklı genotipler ön plana çıkmıştır.

Recent research has indicated that cultivating salt-tolerant plant species in high-salinity areas, which are unsuitable for traditional crops, can rehabilitate the soil. Conducted under greenhouse conditions, this study employed a randomized plots design with three replications to evaluate the salt tolerance of Rhodes grass. A high saline concentration of 10 dS m-1 NaCl was applied to 57 different genotypes of Rhodes grass. Parameters such as shoot fresh and dry weights, total chlorophyll concentrations, spad values, and concentrations of Na, K, Ca, along with ratios of Na/K, Na/Ca, and Ca/K, were assessed. The results indicated that under salt stress, the majority of genotypes exhibited reductions in both fresh and dry weights, chlorophyll concentrations, spad values, and potassium concentrations compared to the control group. Conversely, levels of Na, Ca, and the ratios of Na/K, Na/Ca, and Ca/K increased under stress conditions. Genotypes RO-50, RO-51, and RO-49 consistently demonstrated the highest dry and fresh weights under both control and stressed conditions. Genotypes RO-1, RO-21, and RO-18, which had the highest chlorophyll concentrations under control conditions, showed only a slight decline under salt stress. Higher SPAD values were observed in genotypes RO-26, RO-6, and RO-46 under both conditions. Genotype RO-28 exhibited the lowest Na concentration and Na/K ratio, whereas RO-3 maintained the highest potassium concentration in both conditions, and RO-41 had the highest calcium concentration. This study has revealed a wide range of variability in the responses of genotypes to salt stress. Particularly, in parameters critical for salt tolerance, certain genotypes have stood out.