Antik dönemde kedi ikonografisi

Abstract

Binlerce yıldır bilfiil insan hayatında yer alan kediye gerek dini anlam yüklenip kutsallık atfedilmiş; gerek görmezden gelinmiş, hatta şeytanlaştırılıp yok edilmiştir. İnsanların henüz uygarlaşmaya başladığı ve yerleşik hayata yeni geçildiği dönemlerden itibaren bir şekilde insanın dikkat çekmiş ve yanında yerini almıştır. Buna bağlı olarak neolitik dönemden itibaren, Antik dönem uygarlıkları da dâhil olmak üzere bu süreçte betimlenen kedi figürleri saptanmaya çalışılmıştır. Araştırma nitel bir araştırma olup, çalışmada kullanılan veri ve bulgular yalnızca literatür taraması ve çevrimiçi müze kataloglarındaki figürün, heykel, seramik, mozaik, mezar steli, sikkelere dayalıdır. Bu eserler içerik analizi tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir. Eserler birbiriyle kıyaslandığında, özellikle Antik Mısır’ın betimlemelerde öncü olduğu ve buradan diğer coğrafyalara dağıldığı görülmüştür. Ancak Antik Mısır’a ait çok sayıda kedi ile ilgili eserler olduğundan, örnekler sınırlı tutulmuştur. Ayrıca elde edilen bulgular sosyal hayat, dini inançlar ve tarihi kayıtlarla ilişkilendirilmiş; kedinin insan hayatı içerisinde önemi ve sembolik olarak atfedilen anlamlarıyla ilişkilendirilmiştir.

The cat, which has been present in human life for thousands of years, has been ascribed sacredness by attributing religious meaning to it; it has been ignored, even demonized and destroyed. It has somehow attracted attention and taken its place next to human beings since the periods when people were just beginning to civilize and settled life. Accordingly, it was tried to determine the cat figures depicted in this process, including the ancient civilizations, starting from the Neolithic period. The research is a qualitative research and the data and findings used in the study are based solely on the literature review and the figurines, sculptures, ceramics, mosaics, tomb steles, coins in the online museum catalogs. These artifacts were evaluated using the content analysis technique. When the artifacts are compared with each other, it is seen that Ancient Egypt was the pioneer in depictions and from there it spread to other geographies. However, since there are many cat-related artifacts from Ancient Egypt, the examples were limited. In addition, the findings were associated with social life, religious beliefs and historical records; the importance of the cat in human life and the symbolic meanings attributed to it.