Fen bilimleri programındaki ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularının öğretim tasarımı ve uygulanması

Abstract

Bu çalışmada, 2005 Fen ve Teknoloji Öğretim Programında "İnsan ve Çevre" ünitesinde ve 2013 Fen Bilimleri Programında "İnsan ve Çevre İlişkileri" ünitesi içerisinde yer alan Ekosistem, Biyolojik Çeşitlilik ve Çevre Sorunları konularının etkili ve kalıcı öğreniminin sağlanarak, günlük yaşamdaki sistem, çeşitlilik ve sorun algısının öğretimine katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Karma modelin uygulandığı çalışmanın nicel boyutunda, tarama modeli ve deneme modelleri bir arada kullanılmıştır. İhtiyaç analizi olarak; ülkemiz Fen Bilimleri programı farklı ülkelerin fen programıyla karşılaştırılmış; öğrencilerin belirlenen konularla ilgili kavramsal anlayışları Kelime İlişkilendirme Testi ve Öğretmen Görüş Formu(GF) aracılığıyla, ön bilgileri ise Hazır-Bulunuşluk Testi aracılığıyla belirlenmiş; öğretmenlerin belirlenen konularının mevcut fen programlarında işlenişiyle ilgili ve bu konuların öğretimi sırasında kullanılabilecek etkili yöntem, teknik ve materyallerin neler olduğu ile ilgili görüşleri GF aracılığıyla alınmıştır. İhtiyaç analizinden elde edilen sonuçlar, ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularının etkili öğrenilmesini sağlayacak bir öğretim tasarımına ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymuştur. Bu doğrultuda, öğrenciler ve öğretmenler için ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularının bütüncül bir şekilde öğrenilmesine olanak sağlayan, yaşam temelli öğrenme yaklaşımına dayalı, çok çeşitli yöntem, teknik ve materyallerin kullanıldığı iki kılavuz hazırlanmıştır. Geliştirilen öğretim tasarımı, yarı deneysel yöntemlerden "Eşitlenmemiş Kontrol Gruplu Model" kullanılarak 4 deney (N=82) ve 4 (N=83) kontrol grubu olmak üzere toplamda 165 öğrenciye uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarına Başarı Testi(BT) ve Çevresel Tutum Ölçeği(ÇTÖ) uygulanmıştır. Materyal Değerlendirme Formu kullanılarak öğretmenlerin ve Ders Değerlendirme Formu kullanılarak deney grubu öğrencilerinin öğretim süreci ve kılavuza ilişkin görüşleri alınarak, nitel olarak değerlendirilmiştir. Öğretim tasarımının uygulanmasıyla elde edilen veriler, BT son-testi puanlarında ve ÇTÖ fark puanlarında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğunu göstermiştir (p<0,05). Geliştirilen öğretim tasarımıyla ilgili öğretmen ve öğrenci görüşlerinin de olumlu olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda geliştirilen öğretim tasarımının, öğrencilerin çevreye ilişkin bilgi düzeylerinin ve olumlu tutumlarının geliştirilmesinde mevcut programa göre daha etkili olduğu tespit edilmiştir.

It is aimed to ensure effective and permanent learning in Ecosystem, Biological Diversity, Environmental Problems that take place in units of "Human and Environment", in 2005 Science and Technology Curriculum, and "Relations of Human and Environment", in 2013 Science Curriculum. Also, contribute understanding of the system, diversity and perception of the issues in daily life, in this study. In quantitative dimension of the study in which mixed model applied both surveying and testing models are used together. As a need analysis, Turkish Science Curriculum was contrasted by different countries' curricula. Students' cognitive understandings of targeted subjects were determined by the help of Word Association Test and Teacher Opinion Form (TOF). Preliminary information was also determined by Readiness Test. Teachers' opinions were taken by the help of TOF about the teaching of targeted subjects in existing science curriculum, an effective method, technique and also the materials will be used in these subjects. Outcomes of need analysis as subjects of ecosystem, biological diversity and environmental issues proved that an instructional design for an effective learning were essential. Accordingly, two guides prepared in which there is a context based learning approach, multifarious method techniques and materials both for students and teachers that enable an integrative learning of ecosystem, biological diversity and environmental issues. The developed instructional design was applied totally 165 students to 4 experiment (N=82) and 4 (N=83) control group by using "Unequaled Control Group Model" which is a quasi-experimental method. The Success Test (ST) and Environmental Attitude Scale (EAS) applied both for the experiment and control groups. Students' ideas in experiment group, about both education period and guide were evaluated qualitatively by using Material Assessment Form, and teachers ideas were evaluated qualitatively by using Lesson Assessment Form. Data gained during the application of education planning, (ST) last-test grades and (EAS) in outpoint grades showed a difference in favor of experiment group (p < 0.05). It was also determined that both teachers and students' opinions were positive related with the developed education planning. Finally, the developed instructional design was more effective than present curriculum to form both students' level of knowledge about the environment and their positive attitude.