Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık uygulamasının değerlendirilmesi

Abstract

Vergi kaçakçılığı, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun 359. maddesinde düzenlenen ve yaptırımları eylemlere göre 18 aydan 8 yıla kadar hapis cezası gerektiren bir suçtur. 7394 sayılı kanunla vergi kaçakçılığı suçları yönünden ceza indirimine olanak tanınmıştır. Hem kanunun gerekçesinde hem geçici madde 34’te kurum “etkin pişmanlık” olarak nitelenmiştir. Bu çalışmanın amacı; vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık uygulamasını incelemek, yapısal sorunlarını tespit etmek ve öneriler sunmaktır. Etkin pişmanlıktan yararlanmak için verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının ödenmesi gerekmektedir. Tarh edilen vergi ve buna bağlı cezanın bulunmadığı hallerde ödeme gerekmeksizin cezada indirim yapılmaktadır. Aktif ve iradi bir davranış gerektirmeyen bu durumun etkin pişmanlık kurumu ile izah edilmesi mümkün değildir. Vergi kaçakçılığı suçları zarar suçları olmamasına rağmen, zararın telafisi ve idari cezanın bir kısmının ödenmesi aranmıştır. Ayrıca hem m. 359 hem geçici m. 34’te ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şart koşulmuştur. Ancak Anayasa Mahkemesi m. 359’daki şartı tamamen, geçici m. 34’teki şartı kısmen iptal etmiştir. Mevcut durumda idari vergisel uyuşmazlık sonuçlanmamasına rağmen, kişilerden ödeme yapmaları beklenmektedir. Ayrıca kişiler beraat ettikleri takdirde yaptıkları ödemenin akıbetinin ne olacağı belirsizdir. Sonuç olarak; mevcut haliyle uygulamada ortaya çıkacak sorunlar sebebiyle düzenlemenin kaldırılması önerilmiştir. Eğer etkin pişmanlık kurumunun varlığı zorunlu görülüyorsa, kaçakçılık suçlarının tehlike ve zarar suçları olarak ayrılması, sadece zarar suçlarında etkin pişmanlığa olanak tanınması, vergi kaçakçılığı suçu ile vergi kaybı oluştuğunda vergi ziyaı cezası yerine hapis cezasının yanında adli para cezası uygulanması, bu cezanın eylemi gerçekleştiren kişiye kesilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Tax evasion is a crime regulated under Article 359 of the Tax Procedure Law, carrying penalties ranging from 18 months to 8 years of imprisonment depending on the severity of the offense. With Law No. 7394, penalty reductions are allowed for tax evasion crimes. “Active repentance” is characterized as such in both the reasoning of the law and in temporary article 34. The purpose of this study; examine the practice of active repentance in tax evasion crimes, identify structural problems and offer suggestions. To benefit from active repentance, if it is determined that the tax has been lost, the entire tax assessed and delay related late fees, half of the penalties imposed and the corresponding delay interest must be paid. In cases where there is no tax or penalty imposed, the penalty is reduced without the need for payment. This situation, which does not require active and voluntary behavior, cannot be justified by the institution of active repentance. Although tax evasion crimes are not harm crimes, the compensation for damage and the payment of part of the administrative penalty are required. Additionally, to benefit from both Article 359 and temporary article 34 penalty reductions, it is a condition that no case be filed in the tax court, or if filed, it must be withdrawn, no legal remedies be sought, or if sought, they must be withdrawn. However, the Constitutional Court has completely invalidated the condition in article 359 and partially invalidated the condition in temporary article 34. In the current situation, although the administrative tax dispute has not been concluded, people are expected to make payments. Furthermore, it remains uncertain what will become of payments made if individuals are acquitted. As a result, it has been suggested that the regulation be removed due to the potential issues that may arise with its current implementation. If the existence of the active repentance institution is deemed necessary, that tax evasion crimes be divided into danger and harm crimes, allowing active repentance only for harm crimes. It is also suggested that in cases of tax evasion leading to tax loss, instead of a tax loss penalty, a prison sentence combined with a judicial fine be applied, with the fine being imposed on the individual who committed the act.