Bazı bitki ekstraktlarının termitler üzerine etkileri
dc.contributor.advisor | Gençer, Nimet Sema | |
dc.contributor.author | Kwizera, Vital | |
dc.contributor.department | Fen Bilimleri Enstitüsü | |
dc.contributor.department | Bitki Koruma Ana Bilim Dalı | |
dc.contributor.orcid | 0009-0006-9098-8607 | tr_TR |
dc.date.accessioned | 2023-09-01T05:57:50Z | |
dc.date.available | 2023-09-01T05:57:50Z | |
dc.date.issued | 2023 | |
dc.description.abstract | Böceklerin yaklaşık 500 milyon yıl önceden itibaren dünyada yaşadığı bilinmektedir. İnsanlar ise sadece 200.000 yıl önce, dünyada yaşamaya başladığından beri ekosisteme zararlı olmaya başlamışlardır. İnsanların çevreye verdiği zarar, diğer hayvanların neden olduğu zararla kıyaslanamaz durumdadır. 1900'lerin başına kadar tarımsal faaliyetler çoğunlukla organik olarak yapılmaktaydı. Sanayileşme ile birlikte çiftçiler tarımı da sanayileştirmeye başladılar. En tehlikeli gelişmeler, pestisitler ve mineral gübre üretiminde oldu çünkü bunların bitki fizyolojisi üzerindeki ve biyotoptaki etkileri çok önemliydi. Biyotopta en çok etkilenenler böceklerdir çünkü pestisitlerin geliştirilmesinden bu yana dünya böcek popülasyonunun %70'ini kaybetmiştir. Termitler insektisit uygulamalarından en çok zarar gören türlerden biri olmuştur. Konvansiyonel pestisitler termitleri kontrol etmede başarısız olsa da, bu tür pestisitlerin her zaman kullanılmaya devam edildiği görülmektedir. Ayrıca pestisitlerin topraktaki yan etkileri ekolojiye büyük zararlar vermektedir. Araştırmamızda termitleri kontrol altına almak için çevre dostu çözümlerden biri olan doğal bitkisel ekstraktlar kullanılmıştır. Üç bitkiden (Lantana camara, Tephrosia vogelii ve Euphorbia tirucalli) elde edilen bitki özütleri, termit uzaklaştırıcı olarak test edilmiştir. Ezilmiş taze yapraklar ezildikten sonra 24, 48 ve 72 saat suda bekletilmiştir. Bu ekstraktlardan elde edilen üç doz, 1:9, 2:8 ve 3:7 (bitki ekstratı: su), aktif termit höyüklerinin etrafındaki parsellere uygulanmıştır. Uygulama yapılan parselleri termitlerin kolonize etmesi için kaç gün geçtiği (uzaklaştırma etkisi) değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, bitkisel özütleri suda bekletme süresinin önemli bir fark yaratmadığı anlaşılmaktadır. Ancak dozlar ve bitki çeşidi, kontrol parsellerine göre önemli farklılıklar göstermiştir. En yüksek uzaklaştırıcı etki, 72 saat suda bekletilen E. tirucalli’nin ve 48 saat suda bekletilen T. vogelii’nin 3:7 ’luk dozlarında sırasıyla 31,3(±1) ve 31(±1) gün olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, 72 saat suda bekletilen E. tirucalli’nin 1:9 ’luk dozu daha düşük (13 gün(±1)) uzaklaştırıcı etkiye sahiptir. Arazi kullanım analizi ise tarım ve yerleşim alanlarının termit biyotoplarının içine kurulduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, termitlerin topraktaki etkileri göz önüne alındığında ise organik maddenin geri dönüşümünde çiftçilerin yardımcısı olarak kullanılması konusunda büyük potansiyelleri bulunmaktadır. Bu nedenle termitlerin korunması açısından çevre dostu olan bitkisel ekstraktların kullanılmasının önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. | tr_TR |
dc.description.abstract | It is known that insects have lived on Earth since about 500 million years ago. Humans, on the other hand, have started to be harmful to the ecosystem since they started living on earth only 200,000 years ago. The damage done by humans to the environment is incomparable with the damage caused by other animals. Until the early 1900s, agricultural activities were mostly done organically. Along with industrialization, farmers began to industrialize agriculture. The most dangerous advances were in the production of pesticides and mineral fertilizers, because their effects on plant physiology and the biotope were crucial. Insects are the most affected in the biotope because since the development of pesticides they have lost 70% of the world's insect population. Termites have been one of the species most damaged by insecticide applications. Although conventional pesticides fail to control termites, it seems that such pesticides continue to be used all the time. In addition, the side effects of pesticides in the soil cause great harm to ecology. In our research, natural herbal extracts, one of the environmentally friendly solutions, were used to control termites. Plant extracts from three plants (Lantana camara, Tephrosia vogelii and Euphorbia tirucalli) were tested as termite repellants. After the fresh leaves were crushed, they were soaked in water for 24, 48 and 72 hours. Three doses, 1:9, 2:8 and 3:7 (pounded plant : water), of these extracts were applied to the plots around the active termite mounds. How many days it took for termites to colonize the treated parcels (repellent effect) was evaluated. According to the results obtained, it is understood that the soaking time of the herbal extracts does not make a significant difference. However, doses and plant variety showed significant differences compared to control plots. The highest repellent effect was determined as 31.3(±1) and 31(±1) days at 3:7 doses of E. tirucalli soaked in waterfor 72 hours and T. vogelii soaked in water for 48 hours, respectively. However, 1:9 dose of E. tirucalli soaked in water for 72 hours has a lower (13(±1) days) repellent effect. Land use analysis, on the other hand, shows that agricultural and residential areas are built into termite biotopes. However, considering the effects of termites on the soil, they have great potential to be used as an aid to farmers in recycling organic matter. For this reason, it turns out that it is important to use environmentally friendly herbal extracts for the protection of termites. | en_US |
dc.format.extent | VIII, 93 sayfa | tr_TR |
dc.identifier.citation | Kwizera, V. (2023). Bazı bitki ekstraktlarının termitler üzerine etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11452/33715 | |
dc.language.iso | tr | tr_TR |
dc.publisher | Bursa Uludağ Üniversitesi | tr_TR |
dc.relation.publicationcategory | Tez | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
dc.subject | Termit | tr_TR |
dc.subject | Bitki ekstraktları | tr_TR |
dc.subject | Bitkisel uzaklaştırıcı | tr_TR |
dc.subject | Isoptera | tr_TR |
dc.subject | Biyoçeşitlilik | tr_TR |
dc.subject | Termite | en_US |
dc.subject | Plant extracts | en_US |
dc.subject | Repellent plants | en_US |
dc.subject | Biodiversity | en_US |
dc.title | Bazı bitki ekstraktlarının termitler üzerine etkileri | tr_TR |
dc.title.alternative | Effects of some plant extracts on termites | en_US |
dc.type | doctoralThesis | en_US |
local.contributor.department | Fen Bilimleri Enstitüsü/Bitki Koruma Ana Bilim Dalı | tr_TR |