Değişik çinkolu gübrelerin mısır bitkisinin kuru madde verimi ve kimi besin element içerikleri üzerine etkileri

Abstract

Türkiye topraklarının yarayışlı çinko içeriği oldukça düşüktür. Orta Anadolu'nun hububat yetiştirilen alanlarında düşük çinko konsantrasyonu sıkça telafuz edilmekte, bu durum bitki büyümesi ve verimde azalmalara yol açmaktadır. Bu yüzden çinko noksanlığının üstesinden gelinmesi açısından yürütülecek çalışmalar bir çok bitkide verim kaybının durdurulması açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışma, cam sera koşullarında, farklı dozlarda toprağa uygulanan değişik çinko taşıyıcılarından en etkili olanın ve dozunun belirlenmesi yanında bu gübrelerin mısır bitkisinin kuru madde verimi ve kimi besin element içerikleri üzerine etkilerini araştırmak üzere 1999 yılında yürütülmüştür. Denemede kullanılan toprak; Eskişehir bölgesinden 0-20 cm derinlik'ten alman tın bünyeli, 8.12 pH'ya sahip, yarayışlı çinko içeriği düşük (< 0.5 mg Zn.kg "*), organik madde içeriği %1.92 ve kireç içeriği %13.24 olan bir topraktır. Temel gübrelerin yeter dozları yanında uygulama konularım oluşturan değişik çinko taşıyıcılarına sahip gübrelerden ZnS04.7H20, ZnO, ZnCfe ve Zn EDTA 3 kg toprak içeren saksılara 1.5 ; 3 ; 6 ve 12 ppm Zn içerecek şekilde uygulanmıştır. Toprağa artan miktarlarda Zn EDTA, ZnS04.7H20 ve ZnCfe'ün uygulanması, bitkideki çinko konsantrasyonunu belirgin olarak artırmıştır. Aynı zamanda kontrol ile karşılaştırıldığında en yüksek kuru madde veriminin ZnCk ve Zn EDTA uygulamalarından elde edildiği görülmüştür. ZnO'in artan miktarlarda uygulanmasının yaprak çinko içeriğine etkisi kontrole oranla biraz daha fazla olmuştur.

The Turkish soils are extremely low in available content of Zn. Low Zn concentration is particularly pronounced in cereals grown areas of Central Anatolia and leads to depression in plant growth and yield. Therefore, a study to overcome Zn deficiency has of importance preventing yield losses in numerous crops. The study was conducted at greenhouse conditions in 1999 to determine the most effective Zn compound and its dose applied to the soils at different rates and the effects of the compounds on some nutrient and dry matter contents of maize plants. The soils used in the experiment was collected (0-20 cm depth) from Eskişehir region are loamy-textured with pH value of 8.12, low in available Zn (< 0.5 mg Zn. kg-1) organic matter and lime content of 1.92 % and 13.24 %, respectively. A basal dose of some nutrients and Zn compounds were mixed with the soil before potting at the rates of 0, 1.5, 3.0, 6.0, 12 mg Zn kg-1, as ZnS04.7H20, ZnO, ZnCl2andZnEDTA. In soil application with increasing levels of Zn EDTA, ZnS04.7H20 and ZnCfe significantly increased Zn concentration in the plants. It was also noted that the highest dry matter production was obtained with ZnCfe and Zn EDTA as compared to untreated control. EfFects of increasing rates of ZnO on leaf Zn contents were slightly higher than control treatment.