Okulöncesi eğitim sürecinde çocukların tasarıma katılımı: Bağımsız atölye modeli

Abstract

Erken çocukluk yılları, gelişimin temellerinin atıldığı bir süreç olarak tanımlanabilir. 0-6 yaş süreci bir bireyin ilerleyen yıllarda yaşamını etkileyecek temel özelliklerin büyük bir oranda şekillendiği bir dönemdir. Bu açıdan çocukların farklı alanlarda gelişimini sağlayacak olan yeni deneyimlerle karşılaşması önem taşımaktadır ve çocuklara sağlanan kaliteli okulöncesi eğitiminin önemi bu noktada çok büyüktür. Eğitim sürecinde karşılaştıkları her yeni deneyim, çocuklar için öğrenme kaynağıdır. Okulöncesi eğitim toplumsal ilerlemenin ilk koşulu olarak kabul edilmesine karşın, günümüzde dünyada ve Türkiye'de eğitim olanaklarının henüz istenilen düzeye ulaşamaması önemli bir eksikliktir. Aslında bu sorun tüm eğitim ortamları için geçerlidir. Kullanıcı gereksinimlerini karşılayan başarılı tasarıma ulaşabilmek amacıyla son yıllarda özellikle ilköğretim ve liselerde eğitimsel olanakların iyileştirilmesini sağlamak için doğru yöntemin tasarıma katılım çalışmaları olduğu belirtilmektedir. Öğrencilerin tasarıma katıldığı çalışmalarla, çocuklara yaşamak istedikleri ortamı şekillendirebilmesi için bir fırsat sunulmaktadır. Bu süreç çocuk için düşünme, yapma ve sonuçlarını görme aşamalarından oluşan öğretici bir deneyimdir. Ancak küçük ölçekli kamusal yapılar olan anaokullarında mekansal koşulların geliştirilmesine yönelik olarak bu çalışmalar uygulanamamakta, dolayısıyla çocuklar yaşadıkları mekanı kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirebilmeleri için bir olanakla karşılaşamamaktadır. Bu çalışmada tasarıma katılım deneyimini okulöncesi eğitim sürecindeki çocuklara da ulaştırılabilmesi amacıyla yeni bir yorum getirilmiştir. Farklı kullanım alternatiflerine sahip bir eğitim ortamının sunulması aracılığıyla, çocuklara kendi gereksinimlerine uygun seçimler yapma olanağının yaratılabileceği ve böylece tasarıma katılım deneyiminde yaşanan gelişimsel katkılara farklı bir yolla ulaşılabileceği düşünülmektedir. Bu niteliğe sahip yeni eğitim mekanı, hem değişebilirlik seçeneklerinin çok boyutlu olarak düzenlenebilmesi, hem de tüm çocukların gelişimlerini destekleyecek farklı eğitim olanaklarından yararlanabilmesi için bağımsız birimler olarak düşünülmüştür. Kentin farklı konumlarında yer alan, farklı işlevlere sahip ve farklı çocukların kullanabildiği yeni eğitim ortamları bağımsız atölye olarak adlandırılmıştır. Gerçekleştirilen alan çalışması sonucunda da önerilmekte olan bağımsız atölye modelinin öngördüğü kazanımların geçerliliğini ortaya koyan sonuçlara ulaşılmıştır.

Early childhood years may be defined as a period during which the foundations of development are established. The period of 0-6 age is such a period when the basic characteristics of an individual, which will affect his/her future life in great deal, are shaped. In this context, it is important for children to have new experiences which will enable them to develop in different areas and the provision of high quality pre-school education for children is very significant. Each new experience that the children face in the period of education is a source of learning for them. Although pre-school education is considered to be the first condition of social progress, the failure of education possibilities to reach the desired level in the world and in Turkey at present is emphasized as a significant deficiency. Actually this problem is valid for all education environments. It is emphasized that studies of participation in design are the correct method for improving the educational means particularly in primary and high schools in recent years for achieving a successful design which meets user requirements. Through studies where students participate in design, children are offered the opportunity to shape the environment where they desire to live. This process is a didactic experience for the child, composed of stages of thinking, performing and seeing the consequences. However in the nursery schools which are small sized public buildings, studies for improving spatial conditions cannot be consequently implemented, children have no possibility to change the environment they live in, according to their own requirements. In this study, a new interpretation was introduced with the aim of enabling nursery school children with the ability to participate in design as well. It is argued that the possibility of making selections in accordance with their own requirements may be created by means of offering an educational environment with different usage alternatives, and thus developmental contributions experienced in the process of participating in design may be provided in a different way. The new education space with this condition is proposed in this thesis as independent units with aim in order for arranging multidimensional modification alternatives and for benefiting from different education means that will support the development of all children. The new education environments located in different areas of the city, which have different functions and which are available for different children have been named as independent ateliers. At the end of the field study, results that reveal the validity of the gains anticipated by the independent atelier model have been.