Kocaçay Deltası diyatomelerinin komunite yapısı ve bazı çevresel değişkenlerle ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada, Bursa ili sınırlarında bulunan Kocaçay Deltası’nın planktonik ve bentik diyatomelerinin komünite yapısının belirlenmesi ve çok değişkenli istatistiksel yöntemler kullanılarak çevresel değişkenler ile arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Diyatome ve su örnekleri, Mart 2018 ve Nisan 2019 tarihleri arasında beş farklı su kütlesinden (subasar orman, üç lagün ve akarsu) belirlenmiş yedi örnekleme noktasından aylık olarak alınmıştır. Yirmi altı çevresel değişken alanın fizikokimyasal yapısını belirlemek için ölçülmüştür. Minimum ve maksimum tuzluluk değerleri sulak alanda limnetikten polyhaline doğru geniş bir tuzluluk aralığı olduğunu göstermiştir. TRIX indeksine göre alandaki tüm su kütleleri hiperötrofiktir. Çalışma döneminde sulak alanda Bacillariophyta divizyosuna ait 357 takson tespit edilmiştir. Yapılan Kümeleme ve CCA analizleri alandaki diyatomeleri etkileyen en önemli çevresel faktörün tuzluluk olduğunu göstermiştir. Tanımlanan diyatome türlerinin büyük kısmı tatlı su habitatlarını tercih eden diyatome türleridir ancak bu türler tuzluluğa geniş tolerans gösterebilen belirgin euryhalin türler oldukları belirlenmiştir. Ayrıca β ve α-mesosaprob diyatomeler (88 ve 51 takson) toplam nispi bolluğun %60’ını,eutrofentik diyatomeler (107 takson) ise toplam nispi bolluğun %55’ini oluşturmuştur. SIMPER analizi sonuçları alanda 39 diyatomenin %90 kümülatif oranla benzerliğe en çok katkı sağladığını göstermiştir. Melosira varians bu analize göre en yüksek katkıoranına sahip türdür. Bu türü Navicula cincta, Ulnaria ulna, Stephanocyclus meneghinianus, Halamphora coffeiformis takip etmiştir. Tikoplankton’un epipelik veepifitik diyatome birliklerinden farklılık gösterdiği ve Hyalodiscus scoticus, Campylodiscus echeneis ve Surirella striatula’nın benzersizliğe en çok katkı sağlayantürler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca alanda sadece acı su ve denizel ortamları terciheden diyatome türleri de belirlenmiştir. Bunun temel nedeninin lagünlerin kanallar ileMarmara Denizi ile bağlantılı olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.This study aimed to determine the planktonic and benthic diatom community structure of the Kocaçay Delta, located within the borders of Bursa province, and to evaluate the relationship between environmental variables using multivariate statistical methods. Diatom and water samples were collected monthly from seven sampling sites from five different water bodies (floodplain forest, three lagoons, and streams) between March 2018 and April 2019. Twenty-six environmental variables were measured to determine the physicochemical structure of the area. Minimum and maximum salinity values showed that there was a wide salinity range in the wetland, from limnetic to polyhaline. According to the TRIX index, all water bodies in the area are hypereutrophic. During the study period, 357 taxa belonging to the Bacillariophyta were identified in the wetland. Cluster and CCA analyses showed that salinity is the most important environmental factor affecting the diatom assemblages in the wetland. Most of the identified diatom species prefer freshwater habitats, but these species have been determined to be markedly euryhaline species with broad tolerance to salinity. In addition, β- and α-mesosaprobe diatoms (88 and 51 taxa) constituted 60%, and eutrophentic diatoms (107 taxa) constituted %55 total relative abundance. SIMPER analysis showed that 39 diatom species with a total cumulative rate of 90% were the most dominant taxa in the wetland. According to this analysis, Melosira varians have the highest contribution rate. This species was followed by Navicula cincta, Ulnaria ulna, Stephanocyclus meneghinianus and Halamphora coffeiformis. It has been determined that tikoplankton differs from epipelic and epiphytic diatom assemblages and that Hyalodiscus scoticus, Campylodiscus echeneis and Surirella striatula are the species that the most contribute to the dissimilarity. Diatom species that prefer only brackish water and marine environments were also identified in the area. It is thought that the main reason for this is that the lagoons are connected to the Marmara Sea through the channels.