İşin yeniden örgütlenme sürecinde esneklik

Abstract

Sosyal Bilimlerde model oluşturmada kullanılan ülke örnekleri, tek tek ele alınmak yerine belirli ülkelerdeki gelişmelere konular içinde yer verilmiş ve ülkelerden ziyade olaylar ön plan çıktıkları için ülkelerin geliştirdikleri olgular incelenerek ülkemiz için bir örnek oluşturulmaya çalışılmıştır. Diğer yandan Fordist Üretim sonrası üretimin yeniden yapılanması konusuna sınırlama getirilerek, sadece yalın üretim ele alınmış, yalın üretimde işin esneklik temelinde yeniden örgütlenmesinin çalışma hayatına yansımaları incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, üretim sürecinde yaşanan yeniden yapılanma sonucu işin yeniden örgütlenmesi incelenmiştir. Üretim sürecinde yeniden yapılanmayı ortaya koymak için Fordist üretim, Fordist üretimin özellikleri ve Fordist üretimde işin örgütlenmesi ele alınmıştır. 20.yüzyılda olgunluğa erişen ve hakim üretim şekli haline gelen, 1970'lerde ise krize giren Fordizmin, krize giriş nedenleri, dışsal şartlardan ve üretimin kendi özelliklerinden kaynaklanan nedenleriyle birlikte incelendikten sonra Fordizmin krizi ile ortaya çıkan yeni arayışlar Post-Fordizm adı altında ele alınmıştır. Bu bağlamda yalın üretim ve özellikleri, esneklik temelinde işin yeniden örgütlenmesi adı altında incelenmiş ve bu süreç içerisinde işgücünün konumu ayrıca ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, işin esneklik temelinde yeniden örgütlenme sürecinde çalışma hayatında esneklik arayışları incelenmiş, çalışma hayatında esneklik anlayışının ortaya çıkışı ve çalışma hayatında esnekliğin değişik görünümlerine yer verilmiştir. Dolayısıyla ilk önce Atkinson'un geliştirdiği "esnek firma" modeli ele alındıktan sonra, esneklik çeşitleri ve esneklik şekilleri incelenmiştir. Son olarak ise, esnekliğe farklı açıdan bir yaklaşım getirilmiştir. Son bölümde ise, işin yeniden örgütlenme ve çalışma hayatında esnekleşme sürecinde Türkiye'deki esneklik uygulamaları ve bu süreç içerisinde Türkiye'nin konumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu nedenle ilk önce, dünya da yaşanan bu değişim süreci içinde Türkiye'nin şartlan ve uyumlaşma gereksinimi ortaya konulmuştur. Daha sonra özellikle ekonomik kriz dönemlerinde uygulamalarında artış görülen çalışma hayatında esneklik uygulamaları ve işin yeniden örgütlenme sürecinde yalın üretim ve yalın üretimin esnek iş pratikleri uygulamaları Türkiyedeki bu konuda öncülük eden bazı işletmeler ele alınarak incelenmiştir. Kaliteyle ilgili olarak Avrupa Kalite Ödülü ve ISO 9000 Standartları ve Türkiye'de kaliteyle ilgili kurumlar açıklandıktan sonra esnek istihdam biçimleri için gerekli bir şart olan iş hukukunda esnekleşme gereğine ve dolayısıyla Türkiye'deki hu konudaki hukuki düzenlemelere ve Türk iş hukukunda yeniden düzenleme yapma gereksinimine yer verilmiştir. Esnekleşme sürecinde endüstri ilişkilerinde yaşanan gelişmeler ve Türkiye'de bu gelişmeler paralelinde ihtiyaç duyulan çalışma barışı ve uzlaşma yani sosyal diyolog konuları ele alındıktan sonra, son olarak esnekliğe eleştirel bir yaklaşım getirilerek Türkiye'de sosyal tarafların konuya yaklaşımına ver verilmiştir.