Batı çiçek tripsi, Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) popülasyonlarının farklı insektisit gruplarına karşı direnç durumunun araştırılması

Abstract

Bu tez çalışması, yoğun Bitki Koruma Ürünü (BKÜ) kullanımı olduğu bilinen Ege ve Marmara Bölgelerindeki İzmir, Manisa, Bursa ve Çanakkale illerinde bulunan örtü altı sebze ekiliş alanlarından toplanan örneklerle gerçekleştirilmiştir. Sentetik piretroitli, karbamatlı ve spinosyn grubu insektisitlere karşı farklı Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) popülasyonlarının direnç durumu IRAC 10 nolu kapsül daldırma testi ile belirlenmiştir. Direnç mekanizmalarını belirlemek amacıyla karboksilesteraz, asetilkolinesteraz, glutathion-S-transferaz, sitokrom P-450 enzim aktiviteleri incelenerek, sodyum kanallarındaki mutasyonlar ve Foα6 (nicotinicace tylcholine receptor subunit) nokta mutasyonu moleküler çalışmalar ile araştırılmıştır. Laboratuvar çalışmaları 2020-2023 yıllarında Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü laboratuvar ve sera koşullarında yürütülmüştür. Biyoassay çalışma sonuçlarına göre Menderes/Altıntepe, Akhisar/Selçikli ve Orhangazi/Fatih popülasyonlarının direnç oranları ve enzim miktarları diğer popülasyonlara göre önemli düzeyde yüksek bulunmuştur. Bayındır/Karaveliler ve Yenişehir/Kavaklı popülasyonlarının direnç oranları ve enzim miktarları ise duyarlı popülasyona benzer olarak düşük tespit edilmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de ilk kez F. occidentalis’te T929V, T929I ve G275E nokta mutasyonları bulunmuştur. Bütün popülasyonlarda sodyum kanalında piretroit direnci ile ilişkilendirilmiş T929V gen bölgesinde mutasyon belirlenmiştir. En dirençli Menderes/Altıntepe popülasyonunda ise T929V ve T929I mutasyonları kombine halde tespit edilmiştir. Frankliniella occidentalis’in yine tüm popülasyonlarında spinosad direncine neden olan G275E gen bölgesinde mutasyon belirlenmiştir.This thesis study was carried out in greenhouses in different provinces in Aegean and Marmara Regions where extensive plant protection products (PPP) are used. The resistance status of different Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) populations against synthetic pyrethroid, carbamate and spinosyn group insecticides were determined by the capsule dipping bioassay with No 10 protocol of IRAC. Resistance mechanisms, such as carboxylesterase, acetylcholinesterase, glutathione S transferase, cytochrome P-450 enzyme activities were investigated by biochemical methods. Mutations of Nicotinic Acetylcholine Receptor Subunit (Foα6) and sodium channels were investigated by molecular studies. Laboratory studies were carried out in the laboratory and greenhouse conditions of the Central Agricultural Control Research Institute in the years 2020-2023. According to the results of the bioassay study, the resistance rates and enzyme amounts of Menderes/Altıntepe, Akhisar/Selçikli and Orhangazi/Fatih populations were higher than the other populations. The resistance rates and enzyme amounts of Bayındır/Karaveliler and Yenişehir/Kavaklı populations were similar to those of the susceptible population. For the first time in Türkiye, T929V, T929I and G275E point mutations were found in F. occidentalis by molecular studies. In all populations, mutations in the T929V gene region associated with pyrethroid resistance in the sodium channel were identified. In the most resistant Menderes/Altıntepe population, T929V and T929I mutations were detected in combination. In all populations of F. occidentalis, mutations in the G275E gene region causing spinosad resistance were detected.