Ekonomik katma değer ve bir uygulama

Abstract

Değişen ekonomi ortamı ve artan rekabet şartlan beraberinde performans değer­ leme ölçülerinin değişimini ve değer temelli performans ölçülerini getirmiştir. Değer temelli performans ölçülerinden en çok kabul gören Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added- EVA)’dir. EVA vergi sonrası net faaliyet kârından o kârı elde etmek için kullanılan sermaye­nin maliyetlerinin çıkarılmasıyla ulaşılan değerdir. EVA’nm pozitif olması; işletmenin sermaye maliyetlerini karşıladığını ve ilave bir değer yarattığını negatif bir değer alması ise işletmenin sermaye maliyetlerinin altında bir getiriye sahip olduğunu gösterir. EVA faaliyetsel ve finansal etkinliği hedefler, değer yaratmayı ve sürekli gelişme­yi amaç edinmiş bir işletme kültürü yaratır. İşletmenin sermayeyi tahsis etmesinde, stratejik planlamada, bütçelemede etkin bir teşvik sisteminin oluşturulmasında ve insan kaynaklarında kullanılabilir. EVA işletmeye daha fazla sermaye tahsis etmeden kârların arttınlmasıyla, sermayenin verimli olmayan faaliyetlerden geri çekilmesiyle ve maliyet­lerin düşürülmesi ile arttırılabilir. EVA’nm ilişki içinde bulunduğu kavramlardan biri ise hissedar kazancını maksi­mize etmeyi hedefleyen piyasa katma değeri (MVA)’dir. MVA hissedar servetinin ne kadar arttırıldığını ya da azaltıldığını gösterir. MVA işletmenin nominal değeri ile top­lam piyasa değeri arasındaki farktır. MVA’nın pozitif olması işletmenin hissedarlarının kazancını arttırdığını negatif olması ise işletmenin hissedar servetini heba ettiğini gösterir. EVA ve MVA yatırımcıların portföylerini oluşturmalarında ve yatırımlarına yön vermelerinde yol göstericidirler. Çünkü EVA ve MVA ya bakarak işletmenin finansal yapısı, faaliyetlerinin etkinliği ve hisse senetlerinin düşüşte ya da yükselişte olduğu an­laşılabilir. EVA performans ölçümünde sermaye maliyetlerini dikkate aldığı için geleneksel performans ölçülerinden üstündür. İşletmenin gerçek kârını yansıtır.