Hüseyin Vassâf efendi’nin Sefîne-i Evliyâ’sında Bursalı Meşâyıh: İnceleme ve tashih

Abstract

Hüseyin Vassâf Efendi hem Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarına şahitlik etmiş önemli bir müellif ve mutasavvıftır. Dönemin meşhur okullarında eğitim alan ve tasavvufa karşı ilgisi küçük yaşlarda aile çevresinde başlayan Hüseyin Vassâf, ilk olarak Şeyh Muhammed Sultân Efendi’ye intisap ederek Şa’bâniyye yoluna girmiş ardından şeyhinin vefatıyla birlikte Gülşenî Dergâhı şeyhi Şuayb Şerafeddîn Efendi’ye gıyâben intisap etmiştir. Daha sonra Kasımpaşa’daki Uşşâkî Dergâhı son şeyhi Mustafa Sâfî Efendi’de seyrine yeniden başlamış, şeyhinin vefatı üzerine halifelerinden İnegöl müftüsü Mehmed İzzet Safiyyullah Efendi’den icazetini almıştır. Çeşitli kurumlarda kalem, kalem mümeyyizi, kontrol memuru ve gümrük müdürlüğü gibi önemli vazifeler yapmıştır. 21 Ekim 1929’da vefat eden Hüseyin Vassâf, Rumelihisarı Kabristanı’nda toprağa verilmiştir. Yaklaşık otuz kadar eseri bulunan Vassâf’ın en meşhur ve en önemli eseri Sefîne-i Evliyâ’dır. Bu eser yirmi üç yıllık bir çalışmanın ürünü olup son dönem tasavvuf tarihi açısından oldukça kıymetlidir. Beş cilt halinde yayımlanan eserde yaklaşık iki bin sufinin hayatı anlatılmıştır. Bu çalışmada Sefîne-i Evliyâ geçmiş ve günümüze yakın diğer kaynaklarla mukayese edilip Bursalı meşâyıhla ilgili verilen bilgilerin sıhhati değerlendirilerek hatalı bulunan bilgiler tashih edilmiştir.Hüseyin Vassâf Efendi is an important author and Sufi who witnessed both the last periods of the Ottoman Empire and the first years of the Republic of Turkey. Hüseyin Vassâf, who was educated in the famous schools of the period and whose interest in Sufism started in the family circle at an early age, first entered the path of Sha'baniyya by transferring to Sheikh Muhammed Sultân Efendi, and then, with the death of his sheikh, he was transferred to the sheikh of the Gülşenî Lodge, Şuayb Şerafeddîn Efendi, in absentia. Later, the last sheikh of the Uşşâkî Lodge in Kasımpaşa, Mustafa Sâfî Efendi, started its course again, and upon the death of his sheikh, he received his permission from one of his caliphs, the mufti of İnegöl, Mehmed İzzet Safiyyullah Efendi. He has held important positions such as pen, pen inspector, control officer and customs director in various institutions. Hüseyin Vassâf, who died on October 21, 1929, was buried in Rumelihisarı Cemetery. The most famous and most important work of Vassâf, who has about thirty works, is Sefîne-i Evliyâ. This work is the product of twenty-three years of work and is very valuable in terms of the recent history of Sufism. In the work, which was published in five volumes, the lives of approximately two thousand Sufis were described. In this study, Sefîne-i Evliyâ was compared with other sources in the past and close to the present, and the health of the information given about the Bursalı mesâyih was evaluated and the information found to be erroneous was corrected.