Atomik absorpsiyon spektrofotometri yöntemi ile serumda bulunan ve kaplardan sıvıya geçen aluminyum miktarının saptanması

Abstract

Bu çalışma iki amaçla planlandı ve gerçekIeştirildi.Amaçlardan biri, serumda Al tayin yöntemlerinin incelenmesi ve olanaklara uygun, kolay yapılabilen ve güvenilir bir yöntem saptanmasıydı.Bu amaçla 20 adet sağlıklı erişkin kişiden elde edilen serumlar kullanıldı. Ayrıca , normal ve diyaliz tedavisi gören hastalardan elde edilen serumlardan hazırlanan serum havuzları kullanılarak da kalite kontrol çalışmaları yapıldı. 20 sağlıklı kişiden elde edilen serum örnekleri değişik şekillerde deneye hazırlanarak bu işlemlerin etkileri araş 11rıI dı.Ayrıca standart eğri grafiği ve standart ekleme yöntemleri de kullanılarak serumlarda Al miktar belirtimi yapıldı. Serumlar Uç değişik şekilde (Direkt olarak, magnezyum nitrat ve triton X-İOO İçeren matrlks değiştiriciyle sulandırılarak ve protein prespitasyonu uygulanarak) kullanıldı. Direkt serumun kullanıldığı standart eğri grafiği ve standart ekleme yöntemleriyle elde edilen serum ortalama Al düzeylerinin birbirlerinden anlamlı şekilde farklı ( p< 0.001) oldukları saptandı.Bu yöntemlerle elde edilen deney-içl % CV (Coefficient of variatlon) değerlerinin de oldukça yüksek oldukları, dolayısıyla bu yöntemlerle serumda Al tayininin istenen düzeyde güvenilir olmadığı sonucuna varıldı. Matriks değiştirici ile sulandırılan serum örneklerinde su ve matriks değiştirici İle hazırlanan StEG yöntemleriyle saptanan Al düzeylerinin de istatistik olarak anlamlı şekilde birbirlerinden farklı ( p< 0.05) oldukları görüldü.Yine bu yöntemlerin de de-ney-İçi % CV değerlerinin oldukça yüksek oldukları saptandı. Matriks değiştiriciyle sulandırılan serum örneklerinde standart ekleme yöntemiyle de serumların Al düzeyleri ölçüldü.Bu yöntemle elde edilen serum Al düzeyi diğer yöntemlerle elde edilen Al düzeylerinden anlamlı düzeyde farklı olarak bulundu.Yalnızca, protein prespitasyonu yöntemiyle saptanan Al düzeyleri arasında istatistik olarak fark olmadığı ( p>0.05) görüldü.MD’ 11 serum standart ekleme ve protein pres ipitasyonu yöntemleriyle elde edilen % "recovery" (sırasıyla ortalama 90.5 ve 102), deneyi % CV (sırasıyla ortalama 6.3 ve 4.0) ve deneylerarası % CV değerlerinin (sırasıyla 7.3 ve 6.3) istenen düzeylerde olduğu saptandı.Bu İki yöntemden biri (MD’li yöntem) standart ekleme (StE) ; diğeri ise (PP yöntemi) standart eğri grafiği (StEG) ile kullanıma uygundu. StEG yöntemi, uygulanması kolay bir yöntem olduğundan, PP yöntemiyle serumda Al tayininin şartlarımıza uygun, güvenilir ve ekonomik bir yöntem olduğu sonucuna varıldı. İkinci amaç, yemek kaplarından Al geçişinin incelenmesiydi.Bu amaçla, çelik ve Al yemek kapları kullanıldı.Bu kaplarda çeşme suyu, tuzlu, şekerli ve sirkeli sıvılar kaynatılarak Al düzeyleri ölçüldü. Çelik kaptan herhangi bir Al geçişinin olmadığı görüldü.Oysa Al yemek kabı kullanıldığında incelenen tüm çözeltilerde anlamlı bir Al artışı olduğu saptandı.Bu Al artışı zamanla paralellik gösteriyordu. Kullanılan çözeltilere Al geçiş miktarları birbirleriyle de karşıIaştırıldı. Çeşme suyuna göre tuzlu ve sirkeli sıvılarda Al geçişinin anlamlı olarak daha fazla olduğu saptandı.Şekerli sıvıya Al geçişi ise çeşme suyuna göre anlamlı olarak daha azdı. Sonuç olarak,.Al kaptan kullanılan sıvılara anlamlı şekilde Al geçişi oldu 2.Sıvıları Al kapta kaynatma suresi uzadıkça sıvılara Al geçişinin arttığı 3. Tuzlu ve asidik özellik gösteren sirkeli sıvıya Al geçişinin çeşme suyuna göre daha fazla olduğu ve 4. Şekerli sıvıya Al geçişinin çeşme suyundan daha az olduğu, şekerin Al geçişini azaltıcı yönde etki gösterdiği sonuçlarına varıldı.