Bilateral diz osteoartrozlu yaşlılarda 6 haftalık propriosepsiyon egzersiz programının fonksiyonel kapasite, ağırı ve sensorimotor aktivasyon üzerine etkisi

Abstract

Diz osteoartrozlu yaşlılarda propriosepsiyon egzersiz programının fonksiyonel kapasite, ağrı, diz propriosepsiyonu, postural kontrol ve kas kuvveti üzerine olan etkisini araştırmayı planladığımız bu çalışmaya grade 2-3 bilateral diz osteartrozlu 16'sı kadın 6'sı erkek olan toplam 22 hasta gönüllü olarak katıldı. Hastalar rasgele yöntemle egzersiz (n=12; 9 kadın, 3 erkek) ve kontrol grubu (n=10; 7 kadın, 3 erkek) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Egzersiz grubuna dahil olan hastalara propriosepsiyon egzersizleri 6 hafta süre ile haftada 2 gün laboratuar ortamında uygulandı. Her iki gruba dahil olan hastaların fonksiyonel kapasiteleri (yürüme, sandalyeye oturup kalkma, merdiven inme ve çıkma), ağrı düzeyleri (fonksiyonel testler sırasında ve günlük yaşam aktivitelerinde), diz propriosepsiyonları (kinestezi ve eklem pozisyon hissi), postürel kontrol durumları (denge testleri) ve diz kas kuvvetleri (izometrik ve konsentrik pik tork) başlangıçta ve 6 hafta sonra değerlendirildi. Egzersiz grubunda 6 haftayı takiben gece, inaktivite sonrası, oturma, sandalyeden kalkma, merdiven inme ve merdiven çıkma ağrısında sırası ile % 64 (p<0.01), % 59 (p<0.05), % 59 (p<0.05), % 56 (p<0.05), % 60 (p<0.01) ve % 56'lık (p<0.01) azalmalar, sandalyeye oturup kalkma, merdiven inme ve merdiven çıkma sürelerinde ise sırası ile % 12 (p<0.05), % 21 (p<0.01) ve % 15'lik (p<0.05) düzelmeler tespit edildi. Hastaların 20°' deki (0°=diz tam ekstansiyon) pozisyon hatasında aktif ve pasif durum için sırası ile % 28 (p<0.01) ve % 34 (p<0.05), 45° pasif ve 70° 'deki aktif durumda da ise sırası ile % 38 (p<0.05) ve % 36'lık (p<0.05) gelişme oldu. Yük binmiş durumda 15° ve 30°' de pozisyon bulma hatasında sırası ile % 50 (p<0.05) ve % 51'lik (p<0.01) toparlanmalar oldu. Postürel kontrolde gözler kapalı iken tek bacak ve tandem pozisyonunda % 208 (p<0.01) ve % 164 (p<0.001) oranında düzelmeler gözlemlendi. Diz ekstansör kaslarının izometrik kuvvetinde % 48'lik (p<0.05) artış olurken konsentrik kas kuvvetlerinde istatistiksel anlamlı değişim saptanmadı. Elde ettiğimiz bulgular ışığında çalışmamıza katılan bilateral diz osteoartrozlu hastalarda uyguladığımız egzersiz programının hastaların fonksiyonel kapasitelerini, postural kontrol ve propriosepsiyon özelliklerini geliştirme ve ağrı şikayetlerini azaltmada etkili bir program olduğu sonucuna varıldı.