Heterorhabditis bacteriophora HBH hibrit ırkının ın vıtro katı kültürde üretiminin optimizasyonu

Abstract

Entomopatojen nematodlar (EPN) dünya genelinde yaygın biçimde kullanılan biyolojik mücadele etmenleridir. Nemata şubesinin Rhabditida takımı Heterorhabditidae ve Steinernematidae familyalarına bağlı olan bu organizmalar toprak altında yaşamakta ve yaşam döngülerinin devamı için bir konukçu böceğe ihtiyaç duymaktadır. Biyolojileri gereği konukçu böceği öldüren ve içerisinde üreyen EPN' ler daha sonra toprağa geçerek yeni konukçu arayışında bulunurlar. Konukçu arama özelliği, klasik alet ve ekipmanlar ile uygulanabilmeleri, doğaya ve insana zararsız olmaları ve 250' den fazla böceğe etkili olmaları gibi olumlu özellikleri sayesinde son yıllarda biyolojik mücadele pazarında kendilerine önemli bir yer edinmişlerdir. Ancak birçok biyolojik mücadele etmeninde olduğu gibi EPN' lerin de önemli olumsuz özelliklerinden biri ticari üretimlerinin pahalı olmasıdır. Bu amaçla uzun yıllardır araştırmalar yapılmakta ve hem doğrudan hem dolaylı yollardan üretim, depolama ve taşıma maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanmaktadır. Bu konuda yapılan çalışmalardan birisi de üretim ortamı ve fiziksel bazı ölçütlerin optimize edilmesidir. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Nematoloji Laboratuvarı' nda 2010-2013 yılları arasında yürütülen bir proje kapsamında üstün özelliklere sahip bir hibrit ırk elde edilmiş ve bu ırka patent alınmıştır. Heterorhabditis bacteriophora türüne ait olan HBH hibrit ırkının ülkemize ait olması ve biyo-ekolojik olarak ülkemiz şartlarına adapte olması önemli olarak görülmektedir. Bu amaçla HBH hibrit ırkının in vitro katı kültürde üretiminin optimizasyonu ve bu sayede üretim veriminin artırılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda tez çalışmasında üretim ölçütleri olarak içerisinde ek besin maddeleri bulunan (soya lesitini, yumurta sarısı) farklı ortam içerikleri, sıcaklık (24, 28 ve 32 °C) ve üretim ortamının pH değeri (5, 7 ve 9) kullanılmıştır. Farklı ölçüt değerleri kullanılarak yapılan üretim sonuçları incelendiğinde, hermafrodit yumurta sayısı ve toplam infektif jüvenil sayısı bakımından içerisinde soya lesitini bulunan, 28 °C' de ve pH 7 değerinde yapılan üretimin istatistiksel olarak en verimli kombinasyon olduğu belirlenmiştir. pH 9 değerinin değerlendirme ölçütleri üzerine istatistiksel olarak olumsuz etkiler gösterdiği tespit edilmiştir. Bu tez çalışması ile HBH hibrit ırkı için bazı önemli üretim ölçütlerinin katı kültürde üretim için optimum değerleri belirlenmiştir.

Entomopathogenic nematodes (EPN) are widely used biocontrol agents. EPNs are living under soil and they need an insect host to continue their biology. EPNs kill their insect host and emerge into soil to seek new hosts. They have active host-seeking ability, they can be applied with standard sprayers, they have lethal effects over 250 insects and they are safe for non-target hosts and environment. EPNs have become popular in bio-pesticide market due to their positive features. However, one of their important disadvantage is the high price of commercial products. Thus, studies about EPNs mostly focused on improving mass production techniques and reduce production costs by optimization of production media and physical conditions. In Nematology Laboratory of Bursa Uludag University, Faculty of Agriculture, Department of Plant Protection, a hybrid strain was developed from different EPN isolates obtained from different climatic regions of Turkey and patented due to its superior bio-ecological characteristics. Heterorhabditis bacteriophora HBH hybrid strain is belong to our country and it is bio-ecologically adapted to Turkey. In this purpose, optimization of in vitro production and yield improvement of HBH hybrid strain was aimed. With yield improvement, reduction in production costs is also expected. In the present study, different production media with supplementary ingredient (soy lecithin, egg yolk), temperature (24, 28 and 32 °C) and media pH (5, 7 and 9) were selected as in vitro production parameters. Regarding the hermaphrodite egg numbers and total infective juvenile results obtained from different in vitro solid productions, best production combination was found as medium containing soy lecithin, 28 °C and pH 7. Moreover, media with pH 9 were showed statistically negative results compared to other combinations on all parameters. Consequently, optimum values for some important in vitro solid production parameters of HBH hybrid strain were determined