Farklı tuz konsantrasyonlarının bazı silajlık mısır ve şeker darısı çeşitlerinin çimlenme ve fide gelişimleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, farklı mısır (Zea mays L.) ve şeker darısı (Sorghum bicolor var. saccharatum) çeşitlerine ait farklı tuz konsantrasyonlarındaki çimlenme performanslarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Deneme bitkisi olarak Larigal MF, Apex MF ve AGM 1644 MF silajlık mısır çeşitleri ile Erdurmuş, Uzun ve M81-E şeker darısı çeşitleri seçilmiştir. Araştırmada kontrol ve 6 farklı tuzluluk dozu (3, 6, 9 12, 15 ve 18 dS/m) hazırlanmış ve faktöriyel düzende tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekrarlı olacak şekilde deney tasarımı gerçekleştirilmiştir. Tuz stresinin çimlenme oranı, sapçık uzunluğu, kökçük uzunluğu, kökçük ve sapçık yaş ve kuru ağırlıklarına olan etkisi gözlemlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre hem silajlık mısır hem de şeker darısı çeşitlerinin tamamında çimlenme ortamındaki tuz konsantrasyonu arttıkça kökçük uzunluğu, sapçık uzunluğu, kökçük ve sapçık yaş ve kuru ağırlıkları ile çimlenme oranında negatif etkiler görülmüştür. Tüm bu parametrelerde en yüksek değerlere kontrol gruplarında rastlanırken en düşük sonuçlar en yüksek tuz konsantrasyonuna maruz kalan çeşitlerde görülmüştür. Bitkilerin tuzluluğa toleransları incelendiğinde silajlık mısır çeşitlerinden AGM 1644 MF çeşidinin diğer iki çeşide göre daha yüksek bir tolerans gösterdiği çimlenme oranı başta olmak üzere tüm parametreler bazında görülmektedir. Sonuçlar incelendiğinde her 3 çeşit de tuz stresine tolerans gösterebilmekte ve gelişimini daha düşük verimle de olsa sürdürebilmektedir. Şeker darısı çeşitleri incelendiğinde M81-E çeşidinin tüm parametreler bakımından diğer çeşitlere göre daha yüksek performans gösterdiği görülmektedir. Özellikle çimlenme oranı bazında en yüksek tuzluluk derecesinde bile yüksek bir orana sahiptir. Şeker darısı çeşitleri artan her tuzluluk derecesinde olumsuz etkilenmiş fakat gelişimini daha düşük değerler sergileyerek devam ettirmişlerdir.

This study was carried out to determine the germination performance of different silage corn (Zea mays L.) and sweet sorghum (Sorghum bicolor var. saccharatum) cultivars at different salt concentrations. Larigal MF, Apex MF and AGM 1644 MF silage corn varieties and ERDURMUŞ, UZUN and M81-E sweet sorghum varieties were selected as experimental plants. In the study, control and 6 different salinity doses (3, 6, 9, 12, 15, 18 dS/m) were prepared and the experimental design was carried out in a factorial pattern with 3 replications according to the randomized plot design.The effect of salt stress on germination rate, plant height, shoot length, root length, shoot moisture content and root moisture rate was observed. According to the results obtained, negative effects were observed on root length, shoot length, plant height, root and shoot fresh and dry weights and germination rate as the salt concentration in the germination environment increased in both silage corn and sweet sorghum cultivars. In all these parameters, the highest efficiency was observed in the control groups, while the lowest results were observed in the samples exposed to the highest salt concentration. When the salinity tolerance of the plants is examined, it is seen that silage corn cultivar AGM 1644. MF has a higher tolerance than the other two cultivars on the basis of all parameters, especially the germination rate. When the results are examined, all 3 varieties can tolerate salt stress and continue their development, albeit with a lower yield. When sweet sorghum cultivars are examined, it is seen that M81-E presents higher performance than other cultivars in terms of all parameters. Especially on the basis of germination rate, it has a high rate even at the highest salinity level. Sweet sorghum cultivars were adversely affected at each increasing salinity level, but continued their development by exhibiting lower values.