İzmit Körfez suyunun kirlilik parametreleri üzerinde fabrika atık sularının rolü

Abstract

İzmit Körfezinde 1960’lı yıllardan itibaren hızlı sanayileşme ve bunun sonucu olarak da yoğun kentleşme ile birlikte çevre sorunları görülmeye başlanmıştır. Bu çalışma büyük sanayii kuruluşları kirlilik parametrelerinin İzmit körfezi’ne getirdiği atık yükleri incelemek amacıyla yapıldı. Atık sulan körfeze yaklaşık 11 farklı noktadan girmekte olan sanayii kuruluşları proses özelliklerine göre gruplandırılmış olup, 10’u kimya sanayii, 5’i gıda sanayii, 3'ü petrol sanayii, 4’ü metal sanayii, 3’ü selü­loz - kağıt - karton sanayii, 2’si tekstil sanayii, 1’i deri - deri mamulleri sanayii, Ti ma­den sanayii, Ti aydınlatma sanayiine aittir. Körfezin batı, orta ve doğusunda dağılım gösteren bu kuruluşların alıcı ortama deşarj noktalarından ve açıktan deniz suyu nu­muneleri alınarak “ Su Kirliliği Kontrol yönetmeliği ” deşarj standartlarında belirtilen kirletici parametrelere göre analizleri yapıldı. Endüstri kuruluşlarından körfeze günde yaklaşık 59349.7 m3 su ile birlikte 1607.59 kg/gün BOI5, 6881.18 kg/gün AKM, 463.553 kg/gün yağ ve gres, 14.192 kg/gün top­lam ağır metal, 17.50 mg/1 N girmekte olduğu saptandı. Körfez deniz suyu analiz so­nuçlarına göre endüstri kuruluşlarından TN 12.647 mg/1, TP 7.646 mg/1 olup kirliliğin açıklara doğru azalmakta olduğu saptandı. Nitekim açıktan alınan numunelerde TN 6.01 mg/1 TP ise 1.695 mg/1 olarak saptandı. Kimya sanayii’ne ait A1 ( gübre üretimi), A3 ( boya üretim i), Gıda sanayii’ne ait Bî ( sıvı yağ rafinasyonu ),B2 ( maya üretim i), B3 ( süt ve süt ürünleri), B5 ( sitrik asit üretim i), Metal sanayii’ne ait C3 ( metal hazır- lama-iletken plaka im alatı), C4 ( boru endüstrisi), Selüloz- Kağıt-Karton 1sanayii’ne ait E2 ( yüzey kaplamalı dolgulu kağıt),Tekstil sanayii’ne ait Fi ( açık elyaf, iplik üretimi ve terbiyesi), F2 ( dokunmuş kumaş terbiyesi), Deri-Deri Mamulleri sa­nayii’ne ait G ( aglomera deri ve pres kaplam a) atık suların kirlilik parametreleri “Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği” deşarj standarlarına uygun olmadığı belirlendi. Ayrıca körfezin doğu bölgesinde bulunan Gıda Sanayii’ne ait endüstri kuruluşlarının yüksek değerlerde kirlilik taşıdığı görüldü. Gerek bölgedeki endüstri ku­ruluşlarının atıksularının yüksek değerlerde kirlilik taşıması, gerek­se bu bölgede su hareketlerinin ve derinliğin az olması körfezin doğu bölgesinin yük­sek değerlerde kirlilik taşımasına neden olmuştur. Endüstiyel kaynaklı yüklerin gelecekte artmaması için birincil ve ikincil arıtımın azot ve fosfor açısından yeterli olmasının yanısıra, yeni kurulacak tesislerde üçüncül arıtımın uygulanmasının ötrofikasyonun azalması için gerekli olduğu sonucuna varıl­mıştır.