Giritli Sırrı Paşa’nın mantık anlayışı

Abstract

Geleneksel mantık iki kısımda ele alınır: Kavram Mantığı, Kıyas Mantığı. Bu geleneğin İslam Dünyasındaki kurucuları Fârâbî ve İbn Sîna’dır. Onlardan sonraki mantıkçılar onların görüşlerini miras olarak devraldılar ve geliştirdiler. Giritli Sırrı Paşa (1844- 1895), bu mantık geleneğinin son düşünürlerinden biridir. Mantıkla ilgili onun yazdığı tek eser, Mi’yârü’l-Makâl’dir. O, diğer eserlerinde mantığı sürekli kullanmıştır. Bu çalışmamızda Mi’yârü’l-Makâl’deki mantık kavrayışını belirledik. Sırrı Paşa’nın mantık kavrayışı, izinden gittiği geleneğin derli toplu, açık ve anlaşılır bir özetinden oluşmaktadır. Bu yönüyle o öğrenciler için yazılmış olup, pedagojiktir.

Traditional logic has two parts: logic of concepts, syllogistic logic. The founders of the traditions are AlFarabi and Avicenna. Logicians after them inherit their views and develops them. Sırrı Pasha of Crete (Giritli Sırrı Paşa) is one of the last thinkers in that logical tradition. The only work which he wrote is Mi‘yar alMakal. However, he used constantly logic in his other works. In our study we have designated logical understanding in Mi‘yar alMakal. Sırrı Pasha’s logic consisted of a summary of tradition, which he had followed, clearly, understandably and orderly. With this aspect it was wrote for students and was pedagogical.