Azerbaycan ve Türkiye tarımında çay bitkisinin (Camellia sinensis L.) önemi ve rolü

Abstract

Bu araştırmada, Azerbaycan ve Türkiye’deki çay bitkisinin ekim alanları ekolojik istekleri son yılların istatistik verileri, raporları esnasında değerler karşılaştırılmış, incelenmiş ve mevcut çay ekim plantasyonları ithalat, ihracatı güncel çay ekim arazileri ve bunun yanında dünyada ekili olan çay bitkisi alanları, ve kişi başına düşen çay bitkisinin tüketim gibi konular ele alınmıştır. Çay bitkisi (Camellia sinensis L.) her iki ülke için önemli olup ve yetiştiricilik yapılan toprakların pH derecesi 4,5-6 aralığı olmalı, kireç seviyesi %5’ten yüksek olmamalı, üreticiler bilinçsiz gübrelemeden kaçınmalı ve bunun yerine toprak bitki analizlerin belirli kişiler tarafından analiz raporlarına göre modern, yenilikçi gübreleme programını kulanmalıdır. Sonuç olarak güncel verilere esasen Türkiye’de çay tarımı yapılan alan olarak Rize ili 531 bin dekarla en başta gelmekte ve toplam çay yetiştirmeye ayrılan alan ise 792 bin dekar belirlenmiş, ve Azerbaycan’da ise bu sıralama 571,8 hektar alanla birinci Lenkeran ili gelmekte ve toplam 996,2 hektar olarak çay tarımı yapılan arazi olarak tespit edilmiştir.

In this research, the ecological demands of the tea plant cultivation areas in Azerbaijan and Turkey, the statistical data of recent years, the values during the reports were compared, examined and the current tea planting plantations import, export, current tea planting lands, as well as the tea plant areas cultivated in the world and per capita. Issues such as consumption of fallen tea plants were discussed. Tea plant (Camellia sinensis L.) is important for both countries and the pH level of the soil where it is grown should be in the range of 4,5-6, the lime level should not be higher than 5%, producers should avoid unconscious fertilization and instead, soil plant analyzes should be prepared by specific people in analysis reports. Accordingly, a modern, innovative fertilization program should be used. As a result, based on current data, the province of Rize comes first in terms of tea cultivation area in Turkey with 531 thousand decares, and the total area devoted to tea cultivation is determined as 792 thousand decares, and in Azerbaijan, this ranking comes first with the province of Lankaran with an area of 571,8 hectares. A total of 996,2 hectares of tea cultivation land was determined.