Bazı ileri generasyon kolza (Brassica napus L.) hatlarının verim ve kalite özellikleri ile biyodizele uygunluklarının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, bazı ileri generasyon kolza (Brassica napus L.) hatlarının verim ve kalite özellikleri ile biyodizele uygunluklarını belirlemek amacıyla 2017-2018 vejetasyon döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme tarlalarında yürütülmüştür. Araştırmada bitki materyali olarak; Bristol, Chang, Samurai ve Quinta kolza çeşitleri arasında 4 x 4 tam diallel melezleme çalışması ile elde edilen ve pedigree seleksiyon yöntemi ile F9 kademesine kadar getirilen hatlar içerisinden F8 kademesinde yapılan ön verim denemesi sonuçlarına göre seçilen 10 adet ileri kademedeki kolza hattı ile 5 adet şahit çeşit (Orkan, Süzer, Elvis, DK Excalibur ve NK Caravel) kullanılmıştır. Tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmanın sonucunda tane verimi ile bitkide harnup sayısı, harnupta tane sayısı ve bin tane ağırlığı gibi tane verimine etki eden önemli özellikler yönünden DK Excalibur ve NK Caravel çeşitleri ile BC-12 ve QC-25 hatları ilk sıralarda yer almıştır. Ham yağ oranı bakımından bu genotipler dışında Orkan çeşidi ile CB-16 hattı ön plana çıkmıştır. En yüksek ham yağ verimi değerleri NK Caravel (198,8 kg/da) ve DK Excalibur (206,7 kg/da) çeşitleri ile BC-12 (197,3 kg/da) ve QC-25 (185,9 kg/da) hatlarından elde edilmiştir. Yağ asitleri kompozisyonu ve biyodizel yakıt özellikleri bakımından araştırmada yer alan bütün genotipler literatürlerde belirtilen referanslara yakın değerler almıştır.This research was carried out in the experimental fields of Bursa Uludag University Faculty of Agriculture Agricultural Application and Research Center in 2017-2018 vegetation period in order to determine yield and quality characteristics and biodiesel compatibility of some advanced generation rapeseed (Brassica napus L.) lines. In the research; 10 advanced generation (F9) rapeseed lines obtained by 4 x 4 full diallel hybridization study between Bristol, Chang, Samurai and Quinta rapeseed cultivars and selected by pedigree selection method and 5 witness cultivars (Orkan, Süzer, Elvis, DK Excalibur and NK Caravel) used. Field trials were carried out in randomized block design with 4 replications. As a result of the research, DK Excalibur and NK Caravel cultivars and BC-12 and QC-25 lines took the first place in terms of seed yield and important properties affecting seed yield such as number of capsule in plant, number of seed in capsule and thousand seed weight. In addition to these genotypes, Orkan cultivar and CB-16 line came into prominence in terms of crude oil content. The highest crude oil yields obtained from NK Caravel (198,8 kg/da) and DK Excalibur (206,7 kg/da) cultivars and BC-12 (197,3 kg/da) and QC-25 (185,9 kg/da) lines. In terms of fatty acid composition and biodiesel fuel properties, all genotypes included in the research were close to the references mentioned in the literature.