Arabuluculuk kurumunun etkinliği ve idari uyuşmazlıklarda uygulanabilirliği: Bursa örneği

Abstract

Günümüzde, dünyanın genelinde olduğu gibi Türk hukuk sisteminde de alternatif uyuşmazlık çözüm yolları yaygınlaşmaktadır. Arabuluculuk, 2012 senesinden bu yana yürürlükte olup ihtiyari ve bazı uyuşmazlık türlerinde zorunlu olarak uygulanmaktadır. Ticari uyuşmazlıklar, işçi-işveren uyuşmazlıkları ve tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu olarak uygulanan arabuluculuk sistemi, idarenin özel hukuk uyuşmazlıklarında ihtiyari olarak uygulanması mümkün bir yöntemdir. İdari nitelikteki uyuşmazlıklarda arabuluculuğun uygulanıp uygulanamayacağına ilişkin olarak hukuk sistemimizde henüz bir düzenleme söz konusu değildir. Kıta Avrupası, Anglo Sakson ve Asya Pasifik ülkelerinin hukuk sistemlerine bakıldığında hemen her alanda arabuluculuğun uygulanmasının mümkün olduğu görülmektedir. Türk hukuk sisteminde, idari uyuşmazlıklarda uygulanan alternatif çözüm yöntemlerine bakıldığında arabuluculuk ile oldukça farklı oldukları görülmektedir. Arabuluculukta, taraflar karşılıklı masaya oturarak pazarlık ile anlaşma sağlamaktadır ve görüşmeler bir arabulucu nezdinde gerçekleşmektedir, ancak uygulamadaki sistemlerde idare ve şahıslar pazarlık edememektedir. Bu açıdan arabuluculuğun idari uyuşmazlıklarda uygulanabilmesi, aynı zamanda iyi idare ilkesinin de bir gereğidir. Üçüncü kişinin oturumlara eşlik etmesi ise taraflar arasında gerginlik yaşanması veya görüşmelerin kopma noktasına gelmesi durumlarında faydasını göstermektedir. Bu açılardan bakıldığında, idari uyuşmazlıklarda da arabuluculuk uygulanması yönünde düzenleme getirilmesi faydalı olacaktır. Anket sonuçları faktör analizine tabi tutulmuştur. Bursa Barosu Başkanlığı mensuplarının arabuluculuk hakkındaki görüşlerinin en önemli faktörün “Arabuluculuğun Avantajları” olduğu görülmüştür. Bu nedenle, arabuluculuk sürecinin etkinliğinin üzerinde kurumun avantajlarının etkili olduğu görülmüştürToday, alternative dispute resolution methods are becoming widespread in the Turkish legal system, as in the rest of the world. Mediation has been in effect since 2018 and is optional and mandatory in some types of disputes. The mediation system, which is mandatory in commercial disputes, employee-employer disputes and consumer disputes, is a method that can be applied voluntarily in private law disputes by the administration. There is no regulation in our legal system regarding whether mediation can be applied in administrative disputes. When we look at the legal systems of Continental Europe, Anglo Saxon and Asia Pacific countries, it is seen that it is possible to apply mediation in almost every field. Considering the alternative resolution methods applied in administrative disputes in the Turkish legal system, it is seen that they are quite different from mediation. In mediation, the parties come to the table and reach an agreement by bargaining, and the negotiations are held with a mediator, but in the systems in practice, the administration and individuals cannot bargain. In this respect, the application of mediation in administrative disputes is also a requirement of the principle of good administration. The fact that the third person accompanies the sessions shows its benefits in cases where there is tension between the parties or when the negotiations come to a breaking point. From this point of view, it would be beneficial to introduce a regulation on the implementation of mediation in administrative disputes. The survey results were subjected to factor analysis. It has been seen that the most important factor of the opinions of the members of the Bursa Bar Association on mediation is the "Advantages of Mediation". For this reason, it has been seen that the advantages of the institution are effective on the effectiveness of the mediation process.