Cumhurbaşkanı seçimi: Düzenlenmesi, yönetilmesi ve uyuşmazlıklarının çözümü

Abstract

Cumhurbaşkanı, cumhuriyetlerde devlet başkanına verilen isimdir. Cumhuriyet ise devlet başkanlığının ırsi olarak intikal etmediği devlet şeklinin adıdır ve bu anlamda monarşinin tersidir. Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan bu yana Türkiyede on dokuz kez cumhurbaşkanı seçimi yapılmıştır. Halen görevde olan Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyetinin on birinci Cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanının nitelikleri ve seçimi esasları Anayasanın 101. ve 102. maddelerinde düzenlenmiştir. 102. maddenin ayrıntılı ve açık ifadesine rağmen 2007 yılında maddenin farklı yorumlanması ülkemizde cumhurbaşkanının bir süre seçilememesine yol açmış ve hukukçular arasında hararetli tartışmalar yaşanmıştır. Tartışmaların konusunu, Anayasanın 102. maddesinde yer alan üçte iki çoğunluğun karar yeter sayısını değil toplantı yeter sayısını ifade ettiği yönündeki iddialar oluşturmakta idi. Bunun üzerine Meclis, cumhurbaşkanı seçiminde toplantı yetersayısının 184 olduğu yönünde bir karar almıştır. Anayasa Mahkemesi, Meclisin, cumhurbaşkanı seçimi sırasında toplantı yetersayısının 184 olduğuna yönelik kararını eylemli içtüzük değişikliği niteliğinde bulmuş ve 01.05.2007 tarih ve 2007/45-54 E.-K. sayılı kararıyla iptal etmiş ve 01.05.2007 tarih ve 2007/45-21 E.-K. sayılı kararı ile de yürürlüğünü durdurmuştur. Anayasa Mahkemesinin kararının ardından Meclis, 31.05.2007 tarih ve 5678 sayılı kanunla cumhurbaşkanı seçimi usulünü değiştirmiş ve cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini kabul etmiştir. Cumhurbaşkanının seçim usulü konusunda uygulanmak üzere bir de 26/01/2012 tarih ve 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu çıkarılmıştır. İşte bu çalışmada mevcut anayasal düzenlemeler ve Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu başta olmak üzere diğer seçim mevzuatından da faydalanarak bir seçim hukuku çalışması olarak cumhurbaşkanı seçimi konusu incelenecektir. Çalışmamızın özünü, cumhurbaşkanlığı seçimi: düzenlenmesi, yönetilmesi ve uyuşmazlıklarının çözümü konuları oluşturmaktadır.

President is the name, which is given to the head of state in Republics. Republic is a form of state in which the head of state doesnt pass as hereditary, and in this sense it is opposite of the monarchy. Since the establishment of the Republic of Turkey, presidential election in Turkey has been made 19 times. The President who is still in Office, is the eleventh President of the Republic of Turkey. The presidents qualifications and selection procedures are regulated in articles 101 and 102 of the Constitution. Although detailed and clear expression of the article 102, in 2007 due to different interpretation of this article, in our country the president was not elected for a while and there were heated debates among lawyers. The subject of the debate was concerned about the two-thirds of majority as located in the article 102 in the Constitution referred quorum to hold a meeting not quorum to decision. Thereupon Parliament decided that in the election of president the quorum to hold a meeting is 184. The Turkish Constitutional Court annulled the resolution of Parliament by its decision no 2007/54 of 1 May 2007, suspended its implementation. Following the decision of the Constitutional Court, Parliament changed the procedure for election of the president and adopted to the election of the president by people. There is also a Presidential Election Law, no 6271, which was legislated in 26 January 2012, to be implemented in the presidential election procedure. The main subject of this dissertation is the Presidential election and its organization, its management and resolution of its disputes. In this study presidential elections will be examined especially, in reference to the provisions of the Constitution and Presidential Election Law, also other electoral laws.