%100 polyester ve %100 pamuklu dokuma kumaşların tekrarlı yıkama ve ütüleme işlemleri sonrasında yüzey renk özelliklerinde ortaya çıkan değişmelerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada tekrarlı ev yıkaması ve ütüleme (sıcak presleme) sonrasında boyanmış pamuk ve poliester kumaşlarda meydana gelen renk değerleri ve değişimlerinin ölçümü incelenmiştir. Boyalı kumaş numuneleri uluslar arası standartlara göre ev tipi yıkama ve ütüleme tekrarlarına tabi tutulmuş ve bunların renk özelliklerine etkileri değerlendirilmiştir. Pamuklu kumaşlar, farklı kimyasal yapılara sahip olan vinilsülfon ve monoklortriazin reaktif boyarmaddelerle; poliester kumaşlar ise farklıkimyasal yapılara sahip olan antrakinon ve azo yapılı dispers boyarmaddelerle farklı konsantrasyonlarda boyanmıştır. Ev tipi ütüleme işlemi ilgili standarda uyarlanarak yapılmıştır. K/S, L* ( açıklık-koyuluk), C* (parlaklık-matlık), a*, b*, renk açısı(h) verenk değişimi (DE) değerleri tekrarlı yıkama ve ütülemeler sonrasında ölçülmüştür.K/S ve L* değerleri yüzeyden ve liflerden boyar madde kaybını gösterir şekilde her tekrarda artmaktadır. Bu artış oranı boyarmadde ve konsantrasyon tipine göre farklılık göstermektedir. C* değeri pamuk ve poliester kumaşlarda farklı kimyasal yapılardaki boyarmaddelerde, kumaşların boyanma ve fiksaj özelliklerindeki değişiklikten dolayı farklı değişim göstermektedir. Ölçümlerin yapıldığı tekrarlara bağlı olarak numunelerde renk farklılıkları görülmektedir. Tekrarlı deneysel prosedürde düşük boya rmadde konsantrasyonlarının daha çok etkilendiği görülmüştür. Sonuç olarak tekrarlıyı kamaların renk değerlerinde önemli değişikliklere neden olduğu görülmüştür.Standarda göre yapılan ütüleme ile ev tipi ütülemenin modellenmesi arasında, poliester kumaşlarda, renk özelliklerindeki farklı değişimler nedeniyle, farklılık görülmesine rağmen pamuk kumaşlarda anlamlı bir fark görülmemiştir.

In this investigation, the assessment of color values and color differences occurred in dyed cotton and polyester fabrics after repeated home launderings and nondurable pressings are examined. Dyed fabric samples were subjected to repeated home launderings and non-durable pressings (hot pressings) according to the international standards and effects of these on the color properties were investigated. Two reactive dyes with different chemical compositions (monochlorothriazine and vinylsulphone) were applied to the cotton fabric and also two disperse dyes with different chemical compositions (antraquinone and azo) were applied to the polyester fabric, separately at different dyeing concentrations. Domestic ironings was also simulated by using hotpressing standard. K/S, lightness (L*), chroma (C*), a*, b*, hue value (h) and color differences (DE) were calculated for the repeated cycles. K/S and L* values gradually increased indicating the loss of some dye from the fibers and shade change in each repetition. These increasing rates varies according to different dye types and concentrations. C* values showed different changes in cotton and polyester fabrics dyed with different chemical compositions because of the different fixing and coloring properties of all fabrics. Color differences were found depending on the repeated measurements. It’s found that dyeings at low dye concentrations were affected more in the repeated experimental procedure. In concluision, cotton fabrics, hot-pressing standard simulates the home ironing in close terms, although in polyester fabrics hotpressing standard not simulates the home ironing because of the different variations in color properties. Measurement times is the main point to be further investigated in terms of color difference.