İnsani güvenlik kavramı çerçevesinden Taliban’ın yükselişi ve Afganistan kaynaklı göçlerin analizi

Abstract

Afganistan’ın çatışma ve istikrarsızlık geçmişi 1979’daki Sovyet işgaline, ardından bir dizi iç savaşa, Taliban rejiminin yükselişine ve düşüşüne ve 2001’deki ABD öncülüğündeki işgale kadar uzanmaktadır. Bu olayların Afgan nüfusu üzerinde derin etkileri olmuş, yaygın yerinden edilme, geçim kaynaklarının kaybı ve sosyal dokunun erozyonu ile sonuçlanmıştır. Taliban’ın 2021’de yeniden yükselişi ve uluslararası güçlerin geri çekilmesi insani krizi daha da şiddetlendirmiş ve yeni göç dalgalarına yol açmıştır. Göçün en önemli nedenlerinden biri istikrarsızlık ve güvensizliktir. Afganlar küresel bağlamda en çok sığınma başvurusu yapan milletler arasındadır. Ayrıca Afganistan için bu göç eğilimleri yeni değil, yıllardır devam eden çatışma ve güvensizlikten kaynaklı göç ülkesi olarak bilinmektedir. Bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri’nin Afganistan’dan çekilmeye başlaması ve hemen akabinde Ağustos 2021 yılında Taliban’ın iktidara gelmesi Afganistan kaynaklı göçlerin bir başka dalgasını beraberinde getirmiştir. Uluslararası Göç Örgütü bu süreçte geneli genç olmak üzere yaklaşık iki milyon insanın ülkeyi terk edeceğini öngörmüştür. Konu hem transit hem hedef ülke olarak kullanılabilecek bölgeler tarafından yakından takip edilmiştir. Bu çalışmada öncelikle göç ve göçün türlerine açıklık getirmek adına karşılaştırmalı kavramsal tanımlamalar yapılacak, ardından kuramsal olarak Kopenhag Okulu’nun güvenlikleştirme ve bölgesel güvenlik kompleksi yaklaşımları ele alınacaktır. İkinci bölümde retrospektif bir bakış açısı sağlamak için tarihsel arka plana ve Taliban’ın doğuşuna değinilecek, son olarak üçüncü bölümde ise Afganistan kaynaklı göç modellerine belirli güvenlik açıklarını vurgulayarak, mevcut politika ve müdahaleleri özellikle uluslararası kurum ve kuruluşların raporları incelenerek ele alınacaktır.Afghanistan’s history of conflict and instability dates back to the Soviet invasion in 1979, followed by a series of civil wars, the rise and fall of the Taliban regime and the US-led invasion in 2001. These events have had profound impacts on the Afghan population, resulting in widespread displacement, loss of livelihoods and erosion of the social fabric. The resurgence of the Taliban in 2021 and the withdrawal of international forces exacerbated the humanitarian crisis and led to new waves of migration. One of the most important causes of migration is instability and insecurity. Afghans are among the most frequent asylum seekers globally. In addition, these migration trends are not new for Afghanistan; it is known as a country of migration due to years of conflict and insecurity. In this context, the withdrawal of the United States from Afghanistan and the Taliban's coming to power in August 2021 brought another wave of migration from Afghanistan. The International Organization for Migration predicted that approximately two million people, mostly young people, would leave the country in this process. The issue has been closely followed by the regions that can be used as both transit and destination countries. In this study, firstly, comparative conceptual definitions will be made to clarify migration and its types, and then the Copenhagen School's securitization and regional security complex approaches will be discussed theoretically. In the second part, the historical background and the emergence of the Taliban will be discussed to provide a retrospective perspective, and finally, in the third part, current policies and interventions will be examined by highlighting specific vulnerabilities to migration patterns originating from Afghanistan, especially by examining the reports of international institutions and organizations.