Farklı biçim zamanlarının bazı yonca çeşitlerinde (medicago sativa L.) ot verimi ve kalitesi ile bazı morfolojik özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma, değişik biçim çağlarının yonca otunun verim ve kalitesi ile bazı verim unsurlarına ait etkilerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, araştırmada 4 yonca çeşidi (Kayseri, Mesa-sirsa, Elçi ve Pioneer-5929) dört farklı olgunluk çağında (tam tomurcuklanma, %10 çiçeklerime, %50 çiçeklenme ve bakla bağlama başlangıcı) biçilmiştir. Tarla çalışmaları üç yıl süre ile (1997-1999) Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi 'nde yürütülmüştür. Tüm parsellerde yaş ot verimi, kuru ot verimi, bitki boyu, yaprakçık eni, yaprakçık boyu, ana sap kalınlığı, kuru ot oranı, sap oram, yaprak oram, sap verimi, yaprak verimi, ham protein oram ve ham protein verimi gibi özellikler incelenmiştir. Yıllık biçim sayılan farklı olgunluk zamanlarına ve deneme yıllarına göre değişiklik göstermiştir. Tam tomurcuklanma dönemindeki biçimlerden 4 (1998 ve 1999) veya 5 (1997), %10 çiçeklenme dönemindeki biçimlerden 3 (1998) veya 4 (1997 ve 1999) ve %50 çiçeklenme ile bakla bağlama başlangıcındaki biçimlerden üç yılda da üçer biçim alınmıştır. Bir yıl içerisinde yapılan sıralı biçimlerde kuru ot oranı, yaprak oranı ve ham protein oram değerlerinde ilk biçimden itibaren artışlar söz konusu iken, incelenen diğer bütün özelliklerde azalmalar görülmüştür. Her üç deneme yılında da biçimler tam tomurcuklanma zamanından itibaren bakla bağlama başlangıcına doğru kaydırıldığında bitki boyu, ana sap kalınlığı, kuru ot oranı ve sap oranı değerlerinde artışlar; yaprak oranı ve ham protein oranı değerlerinde ise azalmalar olmuştur. İncelenen diğer özellikler ise deneme yıllarına göre farklılıklar göstermiştir. Farklı olgunluk zamanlarında biçilen çeşitler arasında çok önemli farklılıklar ortaya çıkmazken, Kayseri ve Mesa-sirsa çeşitleri incelenen bütün özelliklerde yüksek değerleri vermişlerdir. En düşük değerler ise Pioneer-5929 çeşidinden elde edilmiştir. Üç yıllık deneme sonuçlarına göre, Bursa yöresi veya benzer ekolojik koşullarda yonca tarımı için Kayseri ve Mesa-sirsa çeşitleri önerilebilir. Maksimum kuru ot verimi için Kayseri yonca çeşidinin %10 ve %50 çiçeklenme devrelerinde, Mesa-sirsa çeşidinin ise %10 çiçeklenme ile bakla bağlama başlangıcında hasat edilmeleri uygun düşmektedir. En yüksek ham protein verimi söz konusu olduğunda ise her iki çeşidin de %10 çiçeklenme veya bakla bağlama başlangıcında hasat edilmeleri gerekmektedir.This study was carried out to determine the effects of stage of development at cutting on alfalfa hay yield and some yield components. For this purpose, four alfalfa varieties (Kayseri, Mesa-sirsa, Elçi and Pioneer-5929) were harvested at four different maturity stages (full budding, 10 % blooming, 50 % blooming and first legume formation). Field trials were conducted throughout three years (1997-1999) on Agricultural Research and Applied Center of Agriculture Faculty, Uludağ University, Bursa. Measured or determined parameters were fresh fodder, dry herbage, plant height, leaflet wide, leaflet length, main stem diameter, dry herbage portion, leaf portion, stem yield, leaf yield, crude protein content and crude protein yield. Yearly cutting numbers differed with maturity stages and crop years. From full budding stage were taken four cuttings (1998 and 1999) or five cuttings (1997), from 10 % blooming stage three cutting (1998) or four cuttings (1997 and 1999), and from 50 % blooming and first legume formation stage three cuttings in each experimental year. Dry herbage percentage, leaf percentage and crude protein content displayed increases from fist cutting to last one in repeated cuttings of each year. However, all the other parameters examined in the experiment produced reverse results. As the cutting stages were moved from full budding stage to first legume formation stage in all three years, plant height, main stem diameter, dry herbage percent and stem percent values increased, but leaf portion content values decreased. The rest of the parameters examined stayed at unsteady state throughout the experimental years. As the varieties are concerned, although there are no significant differences among them, Kayseri and Mesa-sirsa have showed qualitatively superiorities in all parameters evaluated in this study. The lowest values have been belonged to Pioneer- 5929 variety. Depending on our three-year experiment, it may be recommended that Kayseri and Mesa-sirsa alfalfa varieties be grown on the site of Bursa or on everywhere with similar ecological conditions. To obtain maximum dry herbage yield, Kayseri variety is recommended that the harvest should be made when plants are at 10 % and 50 % blooming stages, Mesa-sirsa variety at 10 % blooming and first legume occurrence stages. When the highest crude protein yields are concerned, harvesting these varieties at 10 % blooming and first legume occurrence stages may be suggested.