Truman doktrininden SaGeB’e Türk dış politikası ekseninde modern Türk savunma sanayiinin kuruluşu

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti, Kurtuluş Savaşı’ndan itibaren kendisine hedef olarak koyduğu ulusal savunma sanayii kurma idealinden, 1923’ten itibaren yapılan yatırımların farklı nedenlerle büyük ölçüde başarısız olması ve 1947 yılından sonra gelen askerî yardımların etkisiyle vazgeçmiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrası SSCB tehdidinin ortaya çıkışı ise Türkiye’yi savaş sonrasında önce ABD ile müttefik olmaya itmiş, 1952 yılında Türkiye NATO’nun koruma şemsiyesi altına girmiştir. Bu dönemde özellikle ABD’den yapılan şarta bağlı silah yardımları Türkiye’nin bir güvenlik yanılsaması yaşamasına neden olmuştur. 1964 yılında Kıbrıs’a müdahale kararı sonrası ABD Başkanı Johnson tarafından gönderilen mektupla birlikte Türkiye, içinde bulunduğu yanılsamanın farkına varmıştır. Kıbrıs’a müdahale için ABD menşeli silahların kullanımının ABD tarafından hoş görülmeyeceğinin Türkiye’ye bildirilmesi Kıbrıs müdahalesinin on yıl gecikmesinin sebeplerinden biri olmuştur. Türkiye bu dönemde ulusal çıkarları gerçekleştirmek için dış kaynaktan elde edilen silahlara güvenilemeyeceğini anlamış ve kuruluş hedeflerini tekrar benimseyerek günümüze değin gelişimini devam ettiren ulusal savunma sanayii kurma stratejisine geri dönmüştür.

The Republic of Türkiye gave up the ideal of establishing a national defense industry, which it had set as a target since the War of Independence, due to the failure of the investments made since 1923 for different reasons and the military aid that came after 1947. The emergence of the USSR threat pushed Türkiye to become an ally with the USA after the war, and in 1952, Türkiye came under the protection umbrella of NATO. In this period, the conditional weapons aid from the US, in particular, caused Türkiye to experience an illusion of security. After the decision to intervene in Cyprus in 1964, with the letter sent by US President Johnson, Türkiye became aware of its illusory state. One of the reasons for delaying the Cyprus intervention for 10 years was the notification to Türkiye that the use of US-origin weapons would not be tolerated to intervene in Cyprus. Türkiye understood that it was impossible to rely on foreign weapons to realize national interests in this period, and the national defense industry, which has continued its development until today, re-adopted its founding goals.