Hasta hakları i̇le çalışan hakları i̇çeri̇si̇nde heki̇m haklarının bi̇rbi̇ri̇ni̇ etki̇leyen faktörleri̇ni̇n tıp eti̇ği̇ açısından anali̇zi̇: Heki̇m görüşler

Abstract

Sağlık hizmeti sunum sürecinde tıbbi değerlendirme/uygulamalar sırasında hasta hakları parametreleri uygulanırken karşılaşılan sorunlar nedeniyle hasta-hekim ilişkisinin nasıl şekillenerek gündeme geldiği, bu süreçte yaşanan paradokslar ve sonrasında oluşan etik sorunlar karşısındaki davranış modellerinin oluşturduğu hasta ve hekim hakkı ihlallerinin sebep-sonuç ilişkileri incelenmiştir. Araştırma, 175 akademisyen hekimin katılımıyla gerçekleşmiştir. Veriler, Hasta Hakları Yönetmeliği’nin (2019) hekimin hizmet sunma yükümlülükleri ve hekim hakları ile ilgili olduğu görülen parametreleri temel alınarak hazırlanan anket formuyla toplanmıştır. Hasta hakları uygulamalarının hekimin hizmet sunma yükümlülükleriyle etkileşerek hasta hakkı ve hekim hakkı ihlallerine neden olduğu, hekimlerin konu üzerindeki farkındalıklarının yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Hekim hakkı ve hasta hakkı ihlallerini ortaya çıkaran olumsuzlukların öncelikle makro boyutta olduğu, mevcut uygulamalardaki olumsuzlukların hasta-hekim ilişkisinin sağlıksız sürdürülerek güvensiz ortam oluşmasına, şiddet ve benzeri eğilimleri, hatalı tıbbi değerlendirme ve uygulamalarını ortaya çıkardığı görülmüştür. Bu bağlamda hekim haklarının yeteri kadar korunmadığı, Hasta Hakları Yönetmeliği’nin kurumsal yönetim süreçleri içerisinde etkin ve doğru noktada uygulanamıyor olduğu görülmüştür. Kurumsal yönetim planlamalarının Hasta Hakları Yönetmeliği’nin gerekliliklerine uygun yapılandırılması ve hekim haklarının korunarak sınırlarının belirlenmesi hasta-hekim ilişkisinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini, hasta ve hekim için ortaya çıkan ajitasyonu ortadan kaldırarak stressiz ve hızlı iş akış süreçlerinin sağlanmasını, güvenli bir ortam oluşturarak şiddeti ve hatalı tıbbi değerlendirme ve uygulamaları azaltacaktır. Hekimlerin ihtiyaçları halinde yardım alabilecekleri bir birimin olması, birimde hasta haklarıyla ilgili bilgi düzeylerini değerlendirilebilecek ve gerekli eğitimlerini sağlayabilecek nitelikte tıp etiği uzmanlarının varlığının kurumsal yönetim planlamaları içerisinde yer alması oldukça önemlidirIn the process of health service delivery, how the patient-physician relationship was brought to the agenda due to the problems encountered while applying patient rights parameters during medical evaluation/practices, and the cause-effect relationships of patient and physician rights violations created by the paradoxes experienced during this process and the ethical problems that occurred after this process were examined. 175 academician physicians participated in the study. The data were collected with a questionnaire prepared based on the parameters of the Patient Rights Regulation (2019) related to the physician's obligation to provide services and physician rights. Results: It has been observed that patient’s rights practices interfere with the physician's obligation to provide services and cause a violation of the patient's right and physician's right, and the awareness of physicians on the subject is not sufficient. It was seen that the negativities that reveal the violations physician’s and patient’s rights are primarily in the macro dimension, and the negativities in the existing practices reveal the unsafe environment in the patient-physician relationship and cause violence and similar tendencies, and malpractice. In this context, it has been observed that the rights of the physician are not adequately protected and that the Patient Rights Regulation cannot be applied effectively and at the right point within the corporate governance processes. Structuring corporate governance plans in line with the requirements of Patient Rights Regulation and defining the limits by protecting physicians' rights will prevent the continuation of the patient-physician relationship in a healthy way, eliminate the agitation that arises for the patient and the physician, ensure stress-free and rapid workflow processes, prevent violence by creating a safe environment, and reduce malpractice. It is very important that there is a unit where physicians can get help in case of need, and that the presence of medical ethics specialists in the unit that can evaluate the level of knowledge about patient rights and provide the necessary training is included in corporate management planning