Köpek üzümü bitkilerinin (Solanaceae) zararlı veya avcı akarlar için barınak bitki olma potansiyelleri

Abstract

The abundance and species diversity of both plant parasitic and predatory mites were assessed on two nightshade plants species, Solanum nigrum L. around Solanacaeous vegetables in Bursa, Yalova and Ankara provinces of Turkey, and Solanum dulcamara L. in only Ankara during 2009-2010. Fourthy two and thirty-four mite species were determined from S. nigrum and S. dulcamara, recpectively. The plant parasitic mites, Tetranychus urticae Koch and Eotetranychus uncatus Garman (Acari: Tetranychidae) were predominant species on both nightshade species. Besides these polyphagous species, the worldwide pests of vegetables, Aculops lycopersici Massee (Acari: Eriophyidae) and T. turkestani Ugarov & Nycolsky (Acari: Tetranychidae) were detected as a potential pests. Because of these injouring mites are not monophagous species, the weeds take role as reservior plants for mites and allow incerasing populations of the mites in Solanacaeous vegetable areas. However, predatory mites, Neoseiulus marginatus (Wainstein), N. californicus (McGregor), Typhlodromus (Anthoseius) recki Wainstein (Acari: Phytoseiidae), Neopronematus neglectus (Kuzn.), Pronematus ubiquitus (McG.) (Acari: Iolinidae) and Zetzellia mali (Ewing) (Acari: Stigmaeidae), were identified as common species on the nightshade species. Phytoseiids and iolinids existed in a stronger clear numerical response to spider mite populations. Despite the biodiversity increasing mite fauna was predatory mites of both nihgtshades in all locations, the abundances of plant parasitic mites were very higher than those of predatory species. Aculus solani Boczek&Davis (Eriophyidae), Cheyletus baloghi Volgin (Cheyletidae) and Cheiroseius necorniger (Oud.) (Ascidae) were found the first records for the Turkish mite fauna.

Türkiye’de Bursa, Yalova ve Ankara illerinde Solanacae’ye ait sebzelerin yetiştirildiği tarlaların çevresinde bulunan köpek üzümü türlerinde Solanum nigrum L.’da ve sadece Ankara’da saptanan Solanum dulcamara L.’da akarların biyolojik çeşitliliği ve tür yoğunluğu 2009 ve 2010 yıllarında incelenmiştir. S. nigrum ve S. dulcamara’da sırasıyla 42 ve 34 akar türü belirlenmiştir. Tetranychus urticae Koch ve Eotetranychus uncatus Garman (Acari: Tetranychidae) her iki köpek üzümü türünde baskın türler olarak belirlenmiştir. Bu polifag türler yanında, sebzelerde yaygın bulanan Aculops lycopersici Massee (Acari: Eriophyidae) ve T. turkestani Ugarov & Nycolsky (Acari: Tetranychidae) gibi türler potansiyel zararlılar olarak saptanmıştır. Bu zararlı türler monofag olmadığından, Solanaceae sebzelerinin yetiştirildiği tarlalarda bu yabancıotlar barınak bitki olarak rol almakta ve popülasyonlarını arttırmaları için olanak sağlamaktadırlar. Diğer taraftan, Neoseiulus marginatus (Wainstein), N. californicus (McGregor), Typhlodromus (Anthoseius) recki Wainstein (Acari: Phytoseiidae), Neopronematus neglectus (Kuzn.), Pronematus ubiquitus (McG.) (Acari: Iolinidae) ve Zetzellia mali (Ewing) (Acari: Stigmaeidae) gibi avcı akarlar ise yaygın görülen türler olarak tanımlanmıştır. Avcı akar familyaları phytoseiidler ve Iolinidler, kırmızıörümceklerin populasyonlarına açık bir sayısal cevap oluşturmuştur. Her iki köpek üzümü türünde ve tüm lokasyonlarda biyolojik çeşitlilik katsayısını arttıran asıl etken avcı akarlardan kaynaklanmasına rağmen, bitki zararlısı akarların yoğunluğu avcı akarlardan çok yüksek bulunmuştur. Aculus solani Boczek&Davis (Eriophyidae), Cheyletus baloghi Volgin (Cheyletidae) ve Cheiroseius necorniger (Oud.) (Ascidae) Türkiye için yeni kayıt türler olarak belirlenmiştir.