Uludağ (Bursa)’dan toplanan yapraksı ve dalsı liken türlerinin antioksidan enzim aktivitelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu yüksek lisans tezinde, Uludağ (Bursa) bölgesinden toplanan yapraksı (Hypogymnia physodes, Parmelina tiliacea) ve dalsı (Ramalina fraxinea, Usnea intermedia) formdaki dört liken türünün, antioksidan enzim aktiviteleri araştırılmıştır. Likenler, ekstrem çevre koşullarında hayatta kalabilen, mantar, alg ve/veya siyanobakteri simbiyozuyla oluşmuş canlılardır ve sekonder metabolit üretimleriyle dikkat çekerler. Bu çalışmada, seçilen liken türlerinin, katalaz (CAT), glutatyon S-transferaz (GST), laktat dehidrogenaz (LDH) ve süperoksit dismutaz (SOD) enzim aktiviteleri spektrofotometrik yöntem ile ölçülmüştür. Elde edilen veriler, liken türlerinin antioksidan kapasiteleri ile enzim aktiviteleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla analiz edilmiştir. Bulgular, bazı türlerde yüksek düzeyde antioksidan enzim aktivitesi olduğunu göstermiştir. Total protein konsantrasyonu ve GST enzim aktivitesi en yüksek Parmelina tiliacea’da görülürken, en yüksek CAT enzim aktivitesi Ramalina fraxinea’da, en yüksek LDH aktivitesi Usnea intermedia’da ve en yüksek SOD aktivitesi ise Hypogymnia physodes türünde tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, likenlerin farmakolojik ve biyoteknolojik potansiyeline işaret etmekte ve özellikle antioksidan madde arayışında doğal kaynakların değerlendirilmesine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, Türkiye florasında yaygın olan bu liken türlerinin antioksidan savunma sistemlerine dair yapılan sınırlı sayıdaki çalışmalara önemli bir bilimsel veri sunması hedeflenmiştir.

In this master's thesis, the antioxidant enzyme activities of four foliose (Hypogymnia physodes, Parmelina tiliacea) and fruticose (Ramalina fraxinea, Usnea intermedia) lichen species, collected from the Uludağ (Bursa) region were investigated. Lichens are symbiotic organisms formed by fungi and algae and/or cyanobacteria that can survive in extreme environmental conditions and are notable for their production of secondary metabolites. In this study, the enzyme activities of catalase (CAT), glutathione Stransferase (GST), lactate dehydrogenase (LDH) and superoxide dismutase (SOD) were measured in the selected lichen species using spectrophotometric methods. The obtained data were analyzed to evaluate the relationship between their antioxidant capacities and enzyme activities. The findings showed that some species exhibited high levels of antioxidant enzyme activity. The highest total protein concentration and GST enzyme activity were observed in Parmelina tiliacea, while the highest CAT enzyme activity was detected in Ramalina fraxinea, the highest LDH activity in Usnea intermedia, and the highest SOD activity in Hypogymnia physodes. These results indicate the pharmacological and biotechnological potential of lichens and contribute to the evaluation of natural sources in the search for antioxidant compounds. Additionally, the study aims to provide valuable scientific data on the antioxidant defense systems of these widely distributed lichen species in Turkey, where such research remains limited.