Kelantan/Malezya’daki sûfiler ve muhalifleri 20. yüzyılın başında Ahmediye karşıtı tartışmalar

Abstract

14., 15. ve 16. yüzyılda Malay adalarına ulaşan ve oralara nüfuz eden İslam, Tanrı‟nın mündemiçliğinin mistik tasavvurunun etkisindeydi. Bu hususta diğer bölgelerdeki muasır müslümanlıktan muhtemelen pek farklılık göstermez. Tasavvuf ve tarikatlar, Mağrib‟den Ortaasya‟ya ve Malay‟a kadar müslüman toplumların dînî tecrübe ve nazari aklı üzerinde kuvvetli bir tesir icra etti. O zamanın Malay-İslam tasavvufuna muhalefet, adeta İslam‟a muhalefet gibi olurdu. İslam‟ın içinde barınan aşkınlık ve içkinlik, şeriat ve tasavvuf arasındaki gerilim, Güneydoğu Asya‟da başlangıçta ve uzun süreliğine sadece çok az uzman tarafından kaydedilmişti. Malay müslümanların çoğunluğu, bu gerilimin bilincinde değildi. Onlar için İslam, öncelikle canlı ve cansızlar aleminin güçlerini kısmen denetim altında tutmak için yeni bir ilave yöntemdi. Burada şeriatın faydası azdı. Buna karşın gizemli-büyüsel tekniklerin faydası daha fazlaydı.