Sodyum borhidrür'ün tekstil terbiye işlemlerinde kullanım olanaklarının araştırılması

Abstract

Bu çalışmada en önemli bor bileşikleri arasında yer alan Sodyum Borhidrür'ün (SBH) tekstil terbiye alanında kullanım olanaklarının araştırılması hedeflenmiştir.Çalışma dört aşamadan oluşmuştur. Birinci ve ikinci aşamada SBH'ün yünlü ve poliamid mamullerin ağartılmasında kullanım potansiyeli araştırılmıştır. Üçüncü aşamada dispers boyalı polyester mamullerin boyama sonrası indirgen yıkamalarında SBH'ün etkinliği incelenmiştir. Son aşamada ise küp boyamada boyarmaddenin indirgenme ve boyama verimi üzerine SBH'ün hidrosülfit ile beraber ve tek başına kullanılabilirliği üzerine çalışmalar yapılmıştır.Çalışmalarda SBH proseslerinin optimizasyonu gerçekleştirilmiştir. Değerlendirmeler, konvansiyonel yöntemlerle SBH'ün kullanıldığı işlemler sonucunda elde edilen beyazlık değerleri, kimyasal hasar, renk verimi ve haslık değerleri karşılaştırılarak yapılmıştır. Ayrıca proses atık banyolarının ekolojik etkileri incelenmiştir.Sonuçta SBH'ün tekstil terbiyesinde yüksek performanslı ve güvenli bir bileşik olduğu bulunmuştur. SBH ile yapılan işlemler sonucu mamulde kimyasal hasar düşük ve haslıklar yüksek olmaktadır.

The aim of this study was to investigate the application possibilities of sodium borohydride (SBH), which is one of the most important boron compounds, in textile finishing processes.The study was performed in four steps. In the first and second steps of the study the application potential of SBH in wool and polyamide bleaching processes was investigated. In the third step effectiveness of SBH in reduction clearing of polyester fabrics dyed with dispers dyes was examined. In the last step, the effects of SBH as a reducing agent with and without hydrosulfite on dye reduction yield and color quality of vat dyeing were studied.In the studies, optimization of SBH processes were performed and then the SBH processes were compared to the conventional ones by means of whiteness values, chemical damage, color yield and fastness values of the treated fabrics. In addition to this the environmental impacts of the wastewaters were also investigated.As a result it was observed that sodium borohydride is a high performance compound and it can be used in textile finishing processes safely. When compared to conventional methods the SBH treatments give higher fastness and lower chemical damage.