Yemen'de kahve üretimi ve ihracatını etkileyen faktörlerin analizi (Sana'a ili örneği)

Abstract

Tarım, Yemen ekonomisinin en önemli sektörlerinden biridir. Kahve ise tarımsal ürünler arasında önemli yeri olan bir üründür. Kahve Yemen’in Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının yaklaşık olarak %17'sine katkıda bulunmaktadır. Ülkede mevcut olan toplam işgücünün yaklaşık %54'ü de bu üretim dalında istihdam edilmektedir. Yemen kahvesi ihraç edilerek, ülke ekonomisine de döviz girdisi sağlamaktadır. Ancak günümüzde kahvenin üretim ve ihracat miktarında önemli bir düşüş yaşanmaktadır. Tez çalışmasında Yemen kahve üretimini ve ihracatını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla kahve üretiminde ilk sırada yer alan Sana’a vilayeti araştırma alanı olarak seçilmiştir. Araştırmanın amaçları doğrultusunda Beni Matar, Haraz ve Al-Hayma Al Dakhiliya'ya saha gezileri düzenlenerek 377 kahve üreticisi ile yüz yüze görüşerek yarı yapılandırılmış anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler Sosyal Bilimler İstatistik Paketi (SPSS) yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, incelenen işletmelerin toplam tarım arazilerinin %70’i kahve üretimine ayrılmaktadır. Ortalama kahve üretimine ayrılan alan 13.15 ± 13.11 dekardır. Adini en fazla üretilen kahve çeşididir. Kahve üreticilerinin ortalama yaşı 49’dur. Gençler tarımsal üretimden uzaklaşmaktadır. Su kıtlığı kahve üretimini olumsuz etkileyen en önemli faktörler arasındadır. Tarımsal yayım hizmetlerinin yetersiz olması, yüksek girdi fiyatları ve tarımsal mekanizasyonun yetersiz olması kahve üreticilerinin daha iyi kültürel uygulamalar ile verimlerini artırmasına engel olmaktadır. Ortalama kahve verimi 101,55 ± 85,14 kg/da’dır. Kahvenin üretimden sonra işlenmesi elle yapılmakta, kahvenin kurutulması genellikle evlerin damlarında iptidai şekillerde gerçekleştirilmektedir. Üretim ve işleme aşamasındaki imkânların yeterli olmaması kalitede kayıplara neden olmaktadır. Khat ağacının verim, gelir ve pazarlama kolaylığı gibi avantajları kahve üretimi önündeki en önemli tehdittir. Ülkedeki iç savaş, limanların kapatılması, kahveye yönelik devlet politikalarının olmaması ve markalaşma çalışmalarını yürütecek bir kurumun bulunmaması kahve ihracatını olumsuz etkilemektedir. Yemen Mocha kahvesine adını veren ülkedir. Üretimde geleneksel uygulamalar verimi olumsuz etkilese de pazarlama açısından bir avantaj oluşturmaktadır. Mocha adı ve doğal üretim kahve ihracatında kullanılabilecek vurgular arasındadır. Mocha adının bir an önce coğrafi işaret ile tescil edilerek korunması gerekmektedir.

Agriculture is one of the most important sectors of the Yemeni economy. Coffee is a product that has an important place among agricultural products. Coffee contributes to approximately 17% of Yemen's Gross Domestic Product. Approximately 54% of the total workforce in the country is employed in this production branch. Yemeni coffee is exported, providing foreign exchange input to the country's economy. However, there is a significant decrease in the amount of coffee production and export today. The aim of the thesis is to determine the factors affecting Yemeni coffee production and export. For this purpose, Sana'a province, which ranks first in coffee production, was selected as the research area. In line with the objectives of the research, field trips were organized to Beni Matar, Haraz and Al-Hayma Al-Dakhiliya, and a semi structured questionnaire was applied to 377 coffee producers by face-to-face interviews. The obtained data were analysed with the help of the Social Sciences Statistical Package (SPSS). According to the results of the research, 70% of the total agricultural lands of the examined enterprises are allocated to coffee production. The average area allocated to coffee production is 13.15 ± 13.11 decares. Adini is the most produced coffee variety. The average age of coffee producers is 49. Young people are moving away from agricultural production. Water scarcity is one of the most important factors that negatively affect coffee production. Insufficient agricultural extension services, high input prices and inadequate agricultural mechanization prevent coffee producers from increasing their yields with better cultural practices. The average coffee yield is 101.55 ± 85.14 kg/da. Coffee is processed manually after production, and drying of coffee is usually carried out in primitive ways on the roofs of houses. The inadequacy of facilities in the production and processing stages causes quality losses. The advantages of the khat tree such as yield, income and ease of marketing are the most important threats to coffee production. The civil war in the country, the closure of ports, the lack of state policies for coffee and the lack of an institution to carry out branding activities negatively affect coffee exports. Yemen is the country that gave its name to Mocha coffee. Although traditional practices in production negatively affect yield, they are an advantage in terms of marketing. The name Mocha and natural production are the main emphasis that can be used in coffee exports. The name Mocha should be protected by registering it with a geographical indication as soon as possible.