Kur’ân’ı anlamanın önemi ve bu konudaki çalışmalar

Abstract

Kur’ân-ı Kerim, kendisinin okunmasını ve anlaşılmasını ister. Bunun için geçmişte birçok insanımız bu gayret içine girmiş, ondan anladıklarını sözlü ve yazılı olarak diğer insanlara aktarmışlardır. Ancak bu anlayış ve yorumlar, farklı farklı olmuştur ki, bu da gayet tabii bir durumdur. Aynı tabloya bakan kimselerin yorumu ve değerlendirmesi nasıl farklı olursa; insanların Kur’ân-ı Kerîm’den istifadeleri de bilgi, anlayış ve kültür seviyelerine göre farklı olmuştur. Böylece altıyüz sayfalık bir Kitab’dan, belki de altıyüz bin sayfalık yansımalar ortaya çıkmış ve bu yansımalar da, büyük bir kristal avizeye bakan kimseler sayısınca, bulundukları yere ve bakış açılarına göre değişip durmuş; ama kristal avize hiçbir zaman değişmemiştir. Kur’ân’ın ilk müfessiri ve açıklayıcısı bizzat Kur’ân’ın kendisidir. Diğer bir müfessiri ise, Hz.Peygamber (sav)dir. O, hem sözleriyle, hem de uygulamalarıyla Kur’ân’ın yorumlayıcısı ve uygulayıcısı olmuştur. Bu konuda üçüncü bir unsur da, sahabedir. Olayları Peygamberimiz ile birlikte yaşamaları, Kur’ân’ı ve açıklamasını bizzat Peygamberimizden almış bulunmaları ve yaşadıkları zaman itibariyle Kur’ân Arapçasına en iyi onların vâkıf olması, bu alandaki fonksiyonlarını açıkça ortaya koyar. Sahabeyi takip eden tâbiûn döneminde, tefsirin müstakil bir ilim olarak şekillenmeye başladığı görülür. Bu dönemde tefsirin başlıca kaynağı ashabdan alınan bilgiler olmakla birlikte, re’y ile tefsir de ağırlık kazanmaya başlamış ve devam eden zaman içinde, daha sonraki nesiller tarafından, çeşitli türlerde birçok tefsir yazılmıştır. İşte bu makalede, Kur’ân’dan ve Kur’ân’ı inceleyen insandan kaynaklanan çeşitli âmiller göz önüne alınarak, tefsirin geçirdiği aşamalar ana hatlarıyla tesbit edilmeye çalışılmıştır.