Osmanlı Dönemi Arapça - Türkçe sözlükleri, Mehmed b. Mustafa el-Vânî ve Terceme-i Sıhâh-ı Cevherî adlı eseri

Abstract

Arap dili alanında sözcükleri, deyimleri, atasözleri ve şiirleri ile söz varlığı erken dönemlerden itibaren bir araya derlenmeye başlamıştır. Derlenen bu dil malzemesi sözlükçüler tarafından değişik yönlerden ele alınmak ve farklı sistemler uygulanmak suretiyle çok çeşitli sözlüklerde ele alınmıştır. Türklerin İslam dinini benimsemeleriyle birlikte Arapçaya olan ilgileri de artarak devam etmiştir. Osmanlı dönemine gelindiğinde Arap dili ve edebiyatının çok çeşitli dallarında verilen eserlerin bir bölümünü de sözlüklerin oluşturduğu görülmektedir. Bu dönemde Arapça ve Türkçe dillerinin yer aldığı iki veya daha fazla dil arasında oluşturulmuş tercüme, telif, manzum veya mensur tarzda irili ufaklı çok sayıda sözlük kaleme alınmıştır. Çalışmamız genel olarak Osmanlı dönemi ürünü olup Arapça ve Türkçe dillerini içeren elyazması veya basılı olan sözlüklerin tespitini ve ana hatlarıyla tanıtımını; özel olarak da Vankulu Mehmed Efendi'ye ait olan Terceme-i Sıhâh-ı Cevherî adlı eserin incelenmesini hedeflemektedir.

Vocabulary with idioms, provers, poems and words in the field of Arabic language has started to be compiled beginning from early period. Material this language has went around at a lot of varieties work thereby to be went around diffirent ways and to be practiced diffirent systems. Howewer Turks has adaopted Islamic Religious, Arabic relevance has continued increasingly. When it comes to the Ottoman Empire it is observed that dictionaries has formed a portion of work given in the various branches of Arabic philology. In this period, it was written translation, copyright, poetic or many large and small dictionaries in the style of prose which was created between two or more languages, included Turkish and Arabic language. Our work generally is product Ottoman period and it makes determination of dictionaries manuscript and pressed Arabic and Turkish language and it makes introduction with outline privately it has been aimed to be examined work named Terceme-i Sıhah-ı Cevheri owned Vankulu Mehmed Efendi.