Polyester lif üretim atıklarından granül eldesi için ekstruder dizaynı ve elde edilen granül özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada polietilen teraftalat (PET) iplik üretim atıklarının termo-mekanik yöntemle geri kazanım imkanları araştırılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında polyester iplik üretiminin dünyada ve Türkiye'deki durumu incelenmiş, atık değerlendirme yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Tasarım aşamasında, polyester polimerinin fiziksel ve kimyasal özellikleri incelenerek, polyester iplik üretim atıklarının geri kazanımı için en uygun ekstruder donanımı tasarımı yapılmağa çalışılmıştır. Ekstruderin üretimi gerçekleştikten sonra ön denemeler yapılarak, ekstruderde iyileştirme çalışmaları yapılmıştır. Son aşamada ekstrudere POY iplik üretim atıkları beslenerek elde edilen ürünün karboksil (COOH) uç grup analizi, dietilen glikol (DEG) miktarı ölçümü, b değeri ölçümü, erime noktası ölçümü, viskozite (IV.) ölçümü gerçekleştirilerek, sonuçlar istatistiki yöntemlerle yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ekstruder tasarımına yönelik olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Sonuçların ümit verici olduğu ve termo-mekanik yöntemle elde edilen granüllerin yeniden kesikli elyaf üretiminde kullanılabileceği düşünülmektedir.

In this study, recycling opportunities of poly(ethylene)teraphtalate (PET) fiber production wastes by thermo-mechanical method have been investigated. At the first stage, the situation of PET fiber production in Turkey and the world has been examined and recycling methods have been recognized. At the design stage, chemical and physical properties of PET have been examined and the optimum extrusion equipment for recycling was tried to design. After manufacturing of the extruder, pre-experiments have been done and some changes have been executed to improve the extruder. At the final stage, cut POY fiber wastes have been fed to the extruder and analysis of COOH end group, analysis of melting point, analysis of DEG, analysis of b value, analysis of viscosity (I. V.) have been done. The results were interpreted. According to the results, some ideas relating to the extruder design were offered. It is thought that, the results are encouraging and the re-granules which are obtained by thermo-mechanical method can be used to produce staple fibers.