İslâm Hukukunda ve Osmanlı tatbikâtında aile vakıfları

Abstract

Vakıflar, İslâm toplumlarının dayanışma ve yardımlaşma özelliğini ortaya koyan kurumlardır. Zamanla gelişerek genişlemiş ve birçok çeşidi ortaya çıkmıştır. Bu çeşitliliğe dair hukuki alt yapı da gelişmeye paralel olarak fukaha tarafından ayrıntılı biçimde belirlenmiştir. Vakıfların hukuki boyutunda en tartışmalı çeşitlerinden biri de aile vakıflarıdır. Kişinin ailesi ya da dışarıdan fertlere gelirini tahsis ederek kurulan aile vakıflarının hukuki geçerliliği günümüzde çokça tartışılan meselelerdendir. Bir İslâm Devleti olan Osmanlı'da ise pratikte çokça bu tür vakfın kurulduğu görülmektedir. Çalışmada pratikte uygulama alanı bulan bu vakıfların hukuki altyapısı araştırılmakta, meşruiyet derecesi sorgulanmaktadır.

Waqfs are the institutions that demonstrate the solidarity and interdependency characteristic of the Islamic society. Over time, it developed, expanded and emerged many varieties. Parallel to this development, the legal infrastructure for the types of waqfs has been determined in detail by the fuqaha. One of the controversial types of the legal aspects of waqfs is family waqfs. The legal validity of the family waqfs, which are established by allocating the income to the person's family or outside members is a widely discussed subject today. In the Ottoman Empire, which is an Islamic State, it is seen that this type of foundation has been established in practice. In the study, the legal infrastructure of these waqfs, which is find execution area in practice, is being investigated and the degree of legitimacy is questioned.