Atatürk Dönemi Türkiye Cumhuriyeti’nde ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde kadınların toplumsal, kültürel ve siyasal hayattaki yeri (1920-1938)

Abstract

Bu çalışmada, Türk kadınlarının 1920-1938 yılları arasındaki süreçte hem Türkiye Cumhuriyeti, hem de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde toplumsal, kültürel ve siyasal hayatları incelenerek, bu dönemde kadın haklarında yaşanan gelişmeler değerlendirilmiştir. Türk kadınları, Osmanlı Dönemi’ndeki yaşamlarının aksine Atatürk liderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde başlatılan reformlar ve çağdaşlaşma yolunda atılan adımlarla hak ettikleri değeri görerek ve haklarına kavuşarak yeni bir döneme girmişlerdi. Azerbaycan topraklarında da Sovyet idare yönetiminin kurulmasıyla beraber yeni Sovyet toplumu ve Sovyet insanı oluşturmak maksadıyla yürütülen politika Azerbaycan Türk kadınlarının da yaşamlarını değişmiş ve onlar için de bu süreç yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Her iki Cumhuriyet’te de erkeklerle beraber eşit konumda olma haklarına kavuşan Türk kadınları, eğitim görmüş, farklı meslekler icra etmiş, kültürel faaliyetlerde yer almış, siyasi alanda bile büyük sorumluluklar üstelenerek ülke meseleleri hakkında söz sahibi olmuştur. Bu doğrultuda iki Türk memleketinde de 1920- 1938 yılları arasında kadınların yaşamında gerçekleşen yenilikler ele alınmıştır. Araştırmamızda Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde uzun yıllar kendi haklarına kavuşmak yolunda zorlu süreçlerden geçen Türk kadınlarının karşılaştıkları engeller, yaşamın her alanında verdikleri var oluş mücadeleleri, topluma katkıları geniş kaynak taraması sonucunda incelenmiş ve ulaşılan bilgilerin ortaya konması hedeflenmiştir.In this study, the social, cultual and political lives of Turkish women in both the Republic of Turkey and the Azerbaijan Soviet Socialist Republic between 1920-1938 are analyzed and the developments in women’s rights in this period are evaluated. In contrast to their lives during the Ottoman period, Turkish women entered a new era by gaining the value and rights they deserved with the reforms initiated in the Republic of Turkey esteblished under the leadership of Atatürk and the steps taken towards modernization. With the establishment of the Soviet administration in the territory of Azerbaijan, the new Soviet ociety and Soviet man the policy, which was carried out with the aim of creating a new society, also changed the lives of Azerbaijani Turkish women and fort hem this process marked the beginning of a new era. In both Republics, Turkish women, who gained the right to equal status with men, received education, practiced different professions, took part in cultural activities, an deven assumed great responsibilities in the political arena and had a say in the country’s affairs. In this direction, the innovations in the lives of women in both Turkish countries between 1920 and 1938 are discussed. In our research, the obstacles faced by Turkish women in the Republic of Turkey and the Soviet Socialist Republic of Azerbaijan, who have gone through difficult processes for many years in the Republic of Turkey and Soviet Socialist Republic of Azerbaijan in order to gain their rights, their struggle for existence in all areas of life and their contributions to society have been examined as a result of extensive literature rewied and it is aimed to reveal the information obtained.